Bedrijven en schooldirecteuren in Zeeuws-Vlaanderen zagen hoe de ene na de andere technische opleiding verdween. De oplossing? Eén Centrum voor Toptechniek in Terneuzen, waar straks álle vmbo'ers die voor techniek kiezen, worden onderwezen. Dit zou iedereen moeten doen, zegt schooldirecteur Piet de Witte van het Reynaertcollege in Hulst.
Hoe hoog was de nood in Zeeuws-Vlaanderen?
'Er is hier ontzettend veel vraag naar technisch geschoold personeel. Bedrijven meldden bij ons dat ze het idee kregen dat er iets goed mis was met het technisch onderwijs in de regio. Vacatures werden niet vervuld, stagiairs werden niet gevonden. De drie middelbare scholen die technische vmbo-programma’s aanboden, zagen hun leerlingenaantallen krimpen en daardoor verdween er elk jaar wel een technische studierichting. Leerlingen die kozen voor vmbo-techniek moesten dan naar Vlissingen, zo'n anderhalf uur met de bus vanaf Hulst. Na een wat weifelend begin is het ons gelukt om de handen in een te slaan en met alle scholen samen één gezamenlijke techniekopleiding op te zetten. Tamelijk revolutionair, als je het mij vraagt.'
‘Zonder het bedrijfsleven was het Zeeuwse techniekonderwijs gesneuveld’
Was het moeilijk om iedereen daarvan te overtuigen?
'Zeker, het heeft absoluut veel tijd gekost om het voor elkaar te krijgen. Ook de scholen hadden tijd nodig om te wennen. Het was voor ons ook wel even slikken om de technische lokalen niet meer in de eigen school te hebben. Als compromis is toen besloten om alleen vmbo leerjaar vier en de mbo-vervolgopleiding tot en met niveau 3 dus twee tot vierjarige opleidingen, in één centrum onder te brengen. In Terneuzen, de meest centrale plaats. Als leerlingen klaar zijn, hebben ze serieuze papieren op zak om direct aan de slag te gaan bij een technisch bedrijf, omdat vmbo-mbo een doorlopende leerlijn is geworden. Op zich een hele tegendraadse beweging: het leerlingenaantal krimpt, maar toch bouwen we. Gelukkig wilde het bedrijfsleven daar ook een serieuze bijdrage aan leveren. De gemeenten en de provincie Zeeland nemen onder andere het leerlingenvervoer voor hun rekening. En alle scholen zijn uiteindelijk over hun eigen schaduw gestapt. Maar het had best wat voeten in de aarde om de business case rond te krijgen.'
Heeft u nu genoeg geld voor dit centrum?
'Het wordt nog spannend. We willen het centrum voor minstens tien jaar exploiteren en daar hangt natuurlijk een stevig prijskaartje aan. Het verjaardagscadeau van Dow Chemical van 500.000 euro was een fantastisch begin, maar ook andere bedrijven hebben substantiële bijdragen geleverd. Alles voor elkaar krijgen heeft veel tijd en energie gekost.'
'We willen graag 1 augustus van start, dat wordt nog een race tegen de klok. Het is vooral spannend of we genoeg middelen hebben om een goede inventaris neer te zetten. Ik wil koste wat het kost voorkomen dat er oude spullen staan: je kunt niet op een draaibank uit 1980 leerlingen freestechniek onderwijzen. Vooral niet als ze tijdens hun stage dan weer met andere apparatuur moeten werken.’
Wie is Piet de Witte?Piet de Witte is opgeleid als eerstegraads docent muziek aan het Sweelinck conservatorium. Sinds 2009 is hij voorzitter van de College van Bestuur van het Reynaertcollege in Hulst en daarnaast voorzitter van de regiogroep vmbo/mbo (waaronder het Centrum voor Toptechniek). Daarvoor was hij werkzaam als afdelingsleider op het Ostrea Lyceum.
Denkt u dat meer leerlingen nu voor techniek gaan kiezen?
'Dat hoop ik natuurlijk wel. Leerlingen moeten weliswaar naar een andere locatie voor techniek, maar als je mooie apparatuur neerzet, een goed programma aanbiedt en leerlingen in de watten legt, dan is de kans ook groter dat ze voor techniek kiezen. Het ministerie van Onderwijs is er gemakshalve vanuit gegaan dat elke school het maar uit de bestaande middelen betaalt. Maar het is een illusie om te denken dat scholen dat kunnen. Stel nou dat het hele centrum niet doorgaat en wij alleen het nieuwe technische profiel Produceren, Installeren en Energie (PIE) aanbieden: dan nog zouden we flinke investeringen moeten doen om dat programma goed te kunnen draaien.’
Hoopt u dat andere regio's uw voorbeeld volgen?
'Dat hoop ik van harte. Ik ben ervan overtuigd dat samenwerken met het mbo noodzakelijk is. Tot op heden waren dat gescheiden werelden. Dan leverden wij vol trots leerlingen af bij het mbo, en begonnen mbo-docenten vervolgens weer opnieuw. Nu is alleen al het oriëntatie-programma in vmbo leerjaar drie om te smullen. Daarnaast sta ik soms ook versteld hoe de grote steden het er vanaf brengen. Zeeuws-Vlaanderen is een kleine, dunbevolkte regio, maar als je ziet hoeveel leerlingen hier toch technisch kiezen tegenover Amsterdam en Rotterdam, dan mogen we in onze handen knijpen. In grote steden is de noodzaak nóg groter om dit soort initiatieven op te zetten. Het is een open deur, maar de samenwerking tussen het bedrijfsleven, de overheid en het onderwijs is nu eenmaal een sterk concept gebleken. Als de overheid in technisch onderwijs investeert, investeren ze echt in perspectief. En dat is niet zo maar een mening, dat is een stelling die heel goed te onderbouwen is.'
Zo hebben ze in Zeeuws-Vlaanderen het techniekonderwijs gered:
Toptechniek in Bedrijf - Zeeuws-Vlaanderen from Multireel on Vimeo.
