Het corona virus is nu door de WHO officieel aangemerkt als een pandemie. In alle landen worden maatregelen genomen om de verspreiding van het virus in te dammen. Ook op EU niveau worden er maatregelen getroffen. Zo worden onder andere de programmas voor staatssteun meer ‘flexibel’ toegepast zodat landen hier meer gebruik van kunnen maken. Ook wordt gekeken naar meer flexibiliteit in het Stability and Growth Pact.
De meeste steun bij de aanpak van het virus zal vanuit de lidstaten moeten komen. De Europese Commissie wil daarbij wel zo veel mogelijk ondersteuning, coördinatie en flexibiliteit bieden. Tijdens een persconferentie van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen werden de maatregelen op Europees niveau toegelicht. Zo heeft de Commissie aan de Europese Raad voorgesteld om volledige budgetflexibiliteit toe te staan. Hierdoor hebben landen meer geld beschikbaar om de economie te steunen. Dit mag onder EU-regels omdat de pandemie een ‘ongebruikelijk evenement buiten de controle van de overheid’ is.
In landen waar de situatie nijpender is, zoals nu in Italië, staat de Commissie extra maatregelen toe.
Europese Solidariteit
Tijdens de persconferentie benadrukte Von der Leyen het belang van Europese solidariteit. Alleen door samen te werken en de essentiële goederen, medicijnen en medische producten te delen kunnen we de uitbraak in Europa onder controle houden. Daarom worden er stappen gezet om protectionistische maatregelen van individuele lidstaten tegen te gaan.
Ook is er extra aandacht voor het transport van deze goederen binnen de Interne Markt. Om vervoersbedrijven tegemoet te komen worden er extra maatregelen genomen. Omdat met name de luchtvaartsector hard getroffen is zal de EU voor 4 maanden afstand doen van het principe dat luchtvaartmaatschappijen ten minste 80% van hun ‘slots’ moet gebruiken of deze anders voor het komende jaar verliezen. Dit betekent dat er geen lege vliegtuigen hoeven op te stijgen.
Er worden impact assesments gedaan om te kijken hoe de toerisme en horeca sectors geraakt worden zodat hier, gecoördineerd, steun gegeven kan worden.
EU budget ingezet voor het MKB
Aangezien met name het MKB hard geraakt wordt door deze crisis heeft de Commissie besloten om 1 miljard euro van het budget te verplaatsen naar het European Investment Fund om banken aan te moedigen mkb met liquiditeit te ondersteunen. Hierdoor zullen naar verwachting 100.000 MKB-bedrijven geholpen worden. Ook worden er ‘kredietvakanties’ aangeboden aan debiteuren die negatief geraakt worden.
De Europese Centrale Bank heeft de rente voor banken aangepast waardoor zij makkelijker geld kunnen lenen. Met dit geld kunnen banken dan extra leningen verstrekken aan mkb-bedrijven. De ECB treft ook andere maatregelen om leningen aan het mkb te stimuleren.
Coronavirus Response Investment Initiative
Met dit nieuwe initiatief wordt 37 miljard euro uit de Cohesie fondsen ingezet om de corona-crisis aan te pakken. Het gaat hierbij om 8 miljard euro die al eerder aan lidstaten is uitbetaald, maar nog niet opgemaakt. Normaal moet dit geld dan worden terugbetaald. Nu kunnen lidstaten dit geld gebruiken om een nieuwe aanvraag voor cofinanciering te doen bij de EU. In plaats van dat landen dan zelf een nationale bijdrage moeten leveren wordt deze 8 miljard gezien als nationale bijdrage en kan de EU het aanvullen tot 37 miljard. Dit wordt gedaan met de 28 miljard die momenteel nog in de pot van de cohesie fondsen zit en waar nog geen bestemming voor was aangewezen. Dit voorstel zal zo snel mogelijk aan de Raad en het Parlement worden voorgelegd zodat het naar verwachting in de komende twee weken aangenomen kan worden.
De Commissie wil ook het Europese Solidariteitsfonds aanpassen zodat een gezondheidscrisis hier ook onder valt; daardoor kunnen de landen die het hardst getroffen worden aanspraak maken op de 800 miljoen in dat fonds.
Impact op werkgelegenheid
Een belangrijke prioriteit voor de Europese Commissie is om te voorkomen dat mensen hun baan kwijt raken of inkomen verliezen. De Commissie wil lidstaten zoveel mogelijk ondersteunen. Een bestaand voorstel voor een Europees Verzekeringsstelsel voor Werkloosheid wordt daarom versneld. Ook wordt het via het Corona Response Investment Initiative vergemakkelijkt om het European Social Fund in te zetten om werknemers en gezondheidszorg te ondersteunen. Ook is er in 2020 tot 179 miljoen beschikbaar voor ontslagen werknemers en zelfstandigen.
