De Europese Commissie heeft gisteren haar herstelpakket gepubliceerd, waarmee de Europese economie uit de huidige economische crisis geholpen moet worden. Een nieuw herstelinstrument, Next Generation EU, staat hierin centraal. De Commissie wil €750 miljard lenen op de kapitaalmarkt, dat vervolgens geïnvesteerd moet worden via verschillende programma's van de Commissie. Het grootste gedeelte, €560 miljard, wordt dan gebruikt om investeringen in de economieën van lidstaten en de nodige hervormingen te ondersteunen. €310 miljard hiervan wil de Commissie uitkeren in de vorm van betalingen die niet worden terugbetaald; de overige €250 miljard moet verstrekt worden in de vorm van leningen. Deze financiële steun wordt beschikbaar voor alle lidstaten, maar richt zich voornamelijk op de hardst getroffen regio's. Ook komt er waarschijnlijk een verdeelsleutel over de lidstaten.
Garanties en belastingen
De Europese lidstaten zullen volgens het voorstel garant staan voor de leningen van de Commissie. Hiermee kan het plafond van de Europese eigen middelen tijdelijk opgetrokken worden tot 2,00% van het bruto nationaal inkomen van de EU, waarmee de Commissie geld kan lenen op de kapitaalmarkt. Deze leningen worden dan tussen 2028 en 2058 afbetaald. Voor het afbetalen van de leningen wil de Commissie ook extra eigen inkomsten voor de EU invoeren. De plannen daarvoor moeten nog worden geconcretiseerd. Er wordt bijvoorbeeld gedacht aan belastingen voor grote techbedrijven zoals Google en Facebook, maar ook aan heffingen op de uitstoot van broeikasgassen of het gebruik van niet-recyclebaar plastic.
Drie typen investeringen
Next Generation EU moet zich op drie typen investeringen gaan richten. Het eerste is het verlenen van steun aan lidstaten voor investeringen en hervormingen. Daartoe wordt niet alleen het Recovery and Resilience Facility van €560 miljard ingezet, maar wordt ook extra geld gereserveerd voor de cohesiefondsen, het Just Transition Mechanism voor het faciliteren van de duurzame transitie en het European Agricultural Fund for Rural Development. Ten tweede wil de Commissie de Europese economie herstarten door private investeringen te stimuleren, onder andere via een nieuw solvabiliteitsinstrument dat zal worden uitgevoerd door de Europese Investeringsbank en door een upgrade van investeringsprogramma InvestEU. Ten slotte richt de Commissie zich op het onderzoek dat ervoor moet zorgen dat de belangrijkste lessen uit de crisis getrokken worden, met name wat betreft versterking van de gezondheidssector. Het Europese innovatiefonds Horizon Europe speelt daar een belangrijk rol in en krijgt een budget van €94,4 miljard.
Vernieuwd Meerjarig Financieel Kader
Naast Next Generation EU moet het nieuwe Meerjarig Financieel Kader (MFK), de zevenjarige EU-begroting die zal lopen van 2021 tot 2027, een belangrijke rol spelen in het herstel. De Commissie stelt een budget van €1,1 biljoen voor. Hiermee komt de totale vuurkracht van het EU-budget uit op €1,85 biljoen. Ook wil de Commissie het huidige MFK, dat eind 2020 afloopt, aanpassen om al in 2020 een extra €11,5 miljard beschikbaar te stellen. Dat is het zogenaamde overbruggingsmechanisme.
Verder proces
Nu de voorstellen door de Commissie zijn gepresenteerd, moeten de lidstaten het erover eens worden in de Europese Raad. Een eerste Europese Top is voorzien rond 19 juni, maar verwacht wordt dat er een tweede Top in juli voor nodig zal zijn. Na de zomer moeten de plannen dan worden goedgekeurd door het Europese Parlement en de nationale parlementen.
