Het gaat goed met de Nederlandse economie en het mkb is het fundament. Dat is af te lezen uit het vijfde Jaarbericht 'De Staat van het mkb' van het Nederlands Comité voor Ondernemerschap.
Het bruto binnenlands product (bbp) is in 2018 voor het vijfde jaar op rij gegroeid en het midden- en kleinbedrijf is goed voor maar liefst 71 procent van de werkgelegenheid en 62 procent van de toegevoegde waarde. Bovendien groeit het mkb op alle fronten: wat betreft het aantal bedrijven, werkgelegenheid, toegevoegde waarde en arbeidsproductiviteit.
Structurele groei van mkb wordt geremd
Er zijn ook een aantal factoren te benoemen die een remmende invloed hebben op het structurele groeivermogen van mkb bedrijven. Ondanks de economische groei nemen de bedrijfsinvesteringen niet toe. Sterker nog, de investeringsquote van het mkb daalt met 3 procent ten opzichte van 2011.
Een kwart van de ondernemers wordt belemmerd door een tekort aan personeel. Tegelijkertijd is arbeid relatief goedkoop doordat de lonen in veel sectoren zijn achtergebleven bij arbeidsproductiviteitsontwikkelingen. Daardoor hebben ondernemers minder prikkels om te investeren in arbeidsbesparende technologieën, terwijl die vaak de motor achter arbeidsproductiviteitsstijging zijn.
Nadere analyse van cijfers leidt tot de volgende observaties van het Comité:
- De productiviteit van het mkb neemt toe, maar er zijn grote verschillen
- Slechts een klein deel van de bedrijven groeit door naar een hogere grootteklasse
- Een groot deel van het mkb is kwetsbaar voor conjuncturele schommelingen
- Er wordt weinig geïnvesteerd in de grote transities
Bedrijven moeten productiever worden, is de conclusie. Gebeurt dit niet dan dreigt, zoals ook in eerdere jaarberichten is geconstateerd, de groei stil te vallen en de concurrentiepositie achteruit te gaan. Daarom is er op korte termijn een nog krachtiger ‘peloton’ van mkb-ondernemers nodig dat blijft investeren in het eigen verdienvermogen.
Het Nederlands Comité voor Ondernemerschap introduceert in dit Jaarbericht een model voor duurzame productiviteitsgroei. Dit analysemodel laat zien aan welke knoppen ondernemers kunnen draaien om het verdienvermogen van hun bedrijf te vergroten. Bovendien toont het aan beleidsmakers welke factoren belangrijk zijn voor het verbeteren van het verdienvermogen van ondernemingen, en daarmee dus voor de structurele productiviteitsgroei.
Taak voor overheden
Om het groeivermogen van het mkb te bevorderen ligt er ook een taak voor overheden. Het Comité ziet een aantal belangrijke aandachtspunten voor het beleid van nationale en regionale overheden:
- Focus het beleid niet alleen op de koplopers maar ook op het peloton. Daar zit het grootste deel van het bedrijfsleven en daar kan de grootste impact op het groeivermogen worden gerealiseerd. Stimuleer voorts gezonde marktdynamiek door actief beleid te voeren dat gericht is op doorgroei.
- Fiscale prikkels dienen doorgroei niet in de weg te staan. Zet in op grootschalige en mkb-brede investeringen in menselijk kapitaal.
- Ondersteun daarnaast het mkb bij initiatieven op het gebied van een leven lang ontwikkelen, zodat werkenden hun vaardigheden blijvend op marktconformniveau kunnen houden. Stel hierbij niet de baan centraal maar de mens. Ondernemers en werkenden hebben hier ook zelf verantwoordelijkheid voor. Er zijn al veel marktinitiatieven, de overheid kan daarom een initiërende en vervolgens aanvullende rol spelen.
Download hier 'De Staat van het mkb 2019.
Lees ook het e-zine met reacties van Staatssecretaris Mona Keijzer, Barbara Baarsma en anderen en interviews met ondernemers.
En bekijk dit filmpje met interviews met ondernemers:
