MKB-voorzitter Jacco Vonhof: Meer aandacht, regie en waardering nodig voor vmbo

De overheid moet regie pakken op het verschralende onderwijsaanbod binnen vmbo-scholen. Dat zegt voorzitter Jacco Vonhof van MKB-Nederland naar aanleiding van de viering van 25 jaar vmbo, waarvan vanochtend het slotfeest plaatsvond in Nieuwegein. Als pleitbezorger van het vmbo baart het hem zorgen dat 30 procent van de scholen nog maar één van de tien beroepsprofielen aanbiedt. Dat is niet alleen slecht voor de beroepsoriëntatie en keuzemogelijkheden van leerlingen, maar uiteindelijk ook voor de arbeidsmarkt. Het voorbereidend beroepsonderwijs verdient meer aandacht én meer waardering, aldus Vonhof in het bijzijn van Onderwijs-staatssecretaris Mariëlle Paul.

De voorzitter van MKB-Nederland heeft er begrip voor dat het voor scholen in de huidige structuur steeds moeilijker en kostbaarder wordt om meerdere – laat staan alle – profielen aan te bieden als gevolg van teruglopende leerlingaantallen. Regie vanuit de overheid én betere regionale samenwerking, met het mbo en het georganiseerde bedrijfsleven, zijn daarom nodig om tot een regionaal dekkend aanbod van profielen te kunnen komen. Nu stemmen scholen hun aanbod nauwelijks met elkaar af. ‘Als er maar een beperkt aanbod in de buurt is, ontnemen we kinderen de kans om met een brede blik op het beroepsonderwijs te ontdekken wat bij hen past. En het kan ook niet zo zijn dat een kind van 12 met interesse in techniek tientallen kilometers zou moeten reizen omdat er in de buurt geen school meer is die dat profiel aanbiedt.’

Doorlopende leerlijnen

Volgens Vonhof is er de komende jaren op meerdere punten extra aandacht en inzet nodig om te zorgen voor een blijvend goed functionerend vmbo. Zo vindt hij dat veel meer moet worden ingezet op doorlopende leerlijnen van het vmbo naar het mbo. Die zorgen voor een betere overgang van jongeren van de ene schoolsoort naar de andere. ‘Op het mbo wordt vaak onvoldoende gehonoreerd wat op het vmbo al is geleerd. Het voorkomen van onnodige herhaling van lesstof vergroot de motivatie en helpt ook vroegtijdige schooluitval voorkomen. Dus ook hier is veel meer afstemming en samenwerking nodig.’

Kweekvijver voor vakmensen

Voor een zaal vol leerlingen, docenten en andere betrokkenen hield de voorzitter van MKB-Nederland vanochtend in Nieuwegein een warm pleidooi voor het vmbo. ‘Dat is niet een schoolsoort die je alleen maar gaat volgen omdat je ‘niet goed genoeg’ zou zijn voor iets anders. Integendeel. Het is een goede voorbereiding op een mooie toekomst als vakman of -vrouw, voor leerlingen die juist graag met hun handen werken. Het vmbo is de kweekvijver voor de vakmensen van de toekomst die overal hard nodig zijn.’

Vonhof betreurt het dat het voor veel ouders nog altijd een teleurstelling is als hun kind een vmbo-advies krijgt en dat zij hun kroost nog altijd liever op de havo zien. ‘Hoger’ is voor veel kinderen helemaal niet beter, in tegendeel. Te vaak wordt toch ‘kansrijk’ geadviseerd, met als gevolg dat kinderen te hoog starten en alsnog op het vmbo terechtkomen, gedemotiveerd en al. Afgelopen schooljaar gold dat voor niet minder dan 3.000 leerlingen.’

Praktische kennis in doorstroomtoets

Hij vindt dat er in de doorstroomtoets in groep 8 van de basisschool, waarmee we in Nederland al vroeg voorsorteren in een onderwijssoort en niveau, nu te eenzijdig wordt gekeken naar cognitieve vaardigheden, naar capaciteiten op het niveau van het algemeen vormend onderwijs. ‘Er wordt niet tot nauwelijks rekening gehouden met praktische kennis, talenten en vaardigheden. Laten we dat nu eindelijk eens anders gaan doen.’

Volgens Vonhof past bij dit geen alles geen bezuiniging op de onderwijskansenregeling die voor het grootste deel wordt gebruikt voor leerlingen op het vmbo. ‘Dat is pennywise pound foolish. Juist die euro’s worden enorm goed gebruikt voor de leerlingen die dit echt het hardst nodig hebben.’