Boekt de toerist een nachtje bij?

Weer meer buitenlandse toeristen naar Nederland? Het topseizoen is bijna voorbij. Dan zal blijken waar de teller op staat. En vooral of toeristen ook langer zijn gebleven. Amsterdam heeft een eigen strategie ontwikkeld. Een blauwdruk voor heel Nederland? Vier tips.

Amsterdam Marketing is al jaren bezig toeristen de stad uit te krijgen. Niet om de regio te promoten, maar omdat de drommen toeristen het centrum van de hoofdstad dreigen te verstoppen. Door hotelgasten te spreiden wordt de druk op het stadscentrum minder. Dat is ook fijn voor de Amsterdammers, en tegelijk wordt de attractiviteit verhoogd, legt Machteld Ligtvoet van Amsterdam&Partners (voorheen: Amsterdam Marketing) uit. Toeristen krijgen in zekere zin meer Nederland voor hun geld.

Wat in Amsterdam lokaal gebeurt, kan heel goed als blauwdruk gelden voor een campagne om buitenlandse toeristen te laten zien dat Nederland meer is dat Amsterdam en de bollenvelden. Maar dan is meer nodig dan een foldertje op Schiphol en een goed woordje van premier Rutte op een buitenlandse reis. 'Als je toeristen wilt verspreiden in ruimte, met je iets te bieden hebben', zegt Ligtvoet. 'We geven tips, zoals: pas jullie sluitingstijden aan en we vragen bijvoorbeeld of toeristen ook met een bootje kunnen. Dan pikken we de pareltjes eruit en die rijgen we tot een mooie route. Zoiets duurt een paar jaar, maar nu zien we dat het aantal hotelovernachtingen in de metropool, Amsterdam en de omliggende gemeenten, is gestegen.'

Je moet dus iets te bieden hebben. En dat is meer dan een goed museum of een unieke attractie. 'Ik werd eens om advies gevraagd door een gemeente waar ze geweldige musea hebben', vertelt Ligtvoet. 'Of ik kon helpen meer buitenlandse toeristen naar die plaats te trekken. Bouw eerst maar eens een goed hotel, zei ik. Dat was er niet en dan komen toeristen ook niet. Er wordt over het algemeen gewoon niet genoeg over dit soort dingen nagedacht. Wij hebben in Amsterdam natuurlijk een voorsprong, wij hebben al jaren veel toeristen en denken hier al járen over na met rederijen, Schiphol, hotels, NS en gemeenten. Samenwerken is superbelangrijk.'

Als je dat voor Nederland zou moeten doen, moet er centrale regie komen, denkt Ligtvoet. Om eenvoudig vervoer te regelen bijvoorbeeld en om hotels mogelijk te maken. 'Je moet het toeristen makkelijk maken. Hapklare brokken klinkt raar, maar zo is het wel een beetje. We noemen Zandvoort Amsterdam Beach en het Muiderslot Amsterdam Castle. Dat heeft niets met landjepik te maken. Wij weten dat het flauwekul is, maar geen Amerikaan, Chinees of Braziliaan weet waar Muiden ligt. Dus als je Enschede wilt promoten: zoekt iets wat echt bij die stad hoort en wees niet bang om er bij te zeggen dat het maar 160 kilometer van Amsterdam is. Internationaal is dat hartstikke dichtbij.'

Tip #1. Bouw goede hotels, vertroetel de toerist

Bouw mooie hotels. Vertroetel de toerist, zegt Thérèse Ariaans van NBTC dat de marketing van Nederland voor zijn rekening neemt. 'De Bijenkorf en de PC Hooftstraat hebben bijvoorbeeld al informatievoorziening in het Chinees. Bijvoorbeeld personeel dat Chinees spreekt. De toerist is een ambassadeur - die moet enthousiast terug gaan naar zijn eigen land.' Vergeet niet dat Nederland niet het enige land is dat bezoekers wil lokken. 'De concurrentie van omringende landen is groot en de budgetten voor marketing zijn veel en veel groter dan de onze. Ook zij hebben door dat steeds meer mensen gaan reizen', zegt Ariaans. 'Toerisme levert nou eenmaal veel geld op. En natuurlijk banen en voorzieningen die kunnen worden uitgebreid als er meer mensen naar Nederland komen. We moeten zorgen dat we die strijd niet verliezen met de concurrentie.'

Tip #2. Werk samen

Regio's en provincies moeten gaan inzien dat ze meer toeristen kunnen trekken door samen te werken, stelt Thérèse Ariaans van NBTC. Het merendeel van de buitenlandse gasten bezoekt nu nog een beperkt aantal Nederlandse bestemmingen, zoals Amsterdam en de kust. Dat is zonde, want Nederland heeft veel meer te bieden. En de Amsterdamse binnenstad wordt steeds drukker, minder leefbaar en rijen voor attracties steeds langer. Het zou makkelijk moeten zijn om nieuwe bestemmingen te introduceren, gezien de relatief korte afstanden tussen Nederlandse steden. Dat gaat het best als er wordt samengewerkt. Ariaans noemt als voorbeeld de introductie van Nederlandse 'verhaallijnen' die toeristen kunnen volgen om zo meerdere stukken van Nederland te zien. Bijvoorbeeld een Hanzestedenlijn, of een Liberation Route, die de toerist van Middelburg via Arnhem en Eindhoven naar het Limburgse Margraten leidt. Marketingbudgetten worden dan niet alleen gebruikt om één specifieke stad te promoten, maar eerder om een hele tocht aantrekkelijk te maken. Zo'n route afleggen wordt natuurlijk een stuk makkelijker als toeristen gebruik kunnen maken van een landelijke pas voor het openbaar vervoer.

Tip #3. Voer een toeristenpas in

Voor Amsterdammers is het in elk geval een bekend tafereel: toeristen die met veel pijn en moeite een metro- of treinkaartje uit de automaat proberen te krijgen. Dat moet anders kunnen. 'Nederland trekt al veel toeristen, maar die gaan allemaal naar dezelfde vierkante kilometers: de binnenstad van Amsterdam. Een van de redenen waarom ze de stad niet uitgaan, is omdat het heel ingewikkeld is om in Nederland openbaar vervoer voor een paar dagen te krijgen', zegt Kees Verhoeven, Tweede Kamerlid voor D66. 'Een toerist moet gewoon zonder na te denken met één kaart in de trein, bus, tram of metro kunnen stappen. Net als Tweede Kamerleden dat nu al kunnen, trouwens.' Iedereen is enthousiast over het idee, zegt Verhoeven, maar de uitvoering is nog best ingewikkeld vanwege versnippering van het openbaar vervoer. 'Je loopt tegen de randen van gemeenten en provincies aan. Alleen al voor de trein zijn er vijf verschillende aanbieders die met elkaar om de tafel moeten. Het is niet zo dat de minister van Infrastructuur en Milieu met haar vingers kan knippen en de pas ligt er. Maar die pas moet er komen, dat is duidelijk.'

Tip #4. Zie Nederland als stad

In de ogen van een Chinees of Amerikaan is Nederland gewoon één stad. Met meerdere districten - net als New York of Beijing. Zoals het NBTC stelt, kun je aan toeristen prima verkopen dat het royal district zich in Den Haag bevindt, het architectuurdistrict in Rotterdam en het lake district in Friesland. Hoofdstad Amsterdam is dan simpelweg downtown. Van Amsterdam naar Arnhem of naar Deventer is een uur in de trein, een afstand die veel wereldstedelingen dagelijks afleggen naar het werk. Of die reizigers in New York van JFK Airport afleggen naar de binnenstad. Even eten in Maastricht en dan weer slapen in Groningen. 'Door opkomende economieën en de groeiende middenklasse die gaat reizen, verwachten we dat Nederland in 2020 zo'n 16 miljoen toeristen zal krijgen', zegt Thérèse Ariaans van NBTC. 'Dat zijn er 2 miljoen meer dan nu. Zaak is om die toeristen te verspreiden over ons land: ondernemers in het hele land moeten profiteren van die groei.

Chinezen zijn geen Russen

Niet alle toeristen zijn even 'geschikt' om hun reis te verlengen. In Amsterdam weten ze inmiddels wel wat buitenlanders willen. Zo zijn Chinezen onervaren groepsreizigers die in sneltreinvaart door Europa reizen. 'Ze hebben letterlijk acht uur voor Amsterdam ingepland, inclusief de Zaanse Schans', zegt Machteld Ligtvoet van Amsterdam Marketing. 'Als het even kan, proberen we ze ook nog op een rondvaartboot te zetten. Zo zien ze iets en rusten ze meteen even uit. Ze geven veel geld uit in de Bijenkorf en bij Gassan Diamonds, maar verder helemaal niets.' Daarmee staan ze in contrast met de Russen, die hun geld makkelijk uitgeven, maar dan moet je ze ook geven wat ze willen. Ligtvoet: 'Russen zeggen geen please en thanks. Als ze een pannenkoek met perzik willen en die staat niet op het menu? Ga naar Albert Heijn en koop een blik perziken. Ze betalen er graag 30 euro voor, zolang ze maar geen 'nee' horen.'

Toerisme steeds belangrijker voor de economie

Toerisme droeg in 2014 voor 3,7 procent bij aan het bruto binnenlands product, volgens cijfers van het CBS. In totaal werd er vorig jaar ruimt 68 miljard aan 'toeristische bestedingen' uitgegeven, een stijging van 4 procent ten opzicht van het jaar daarvoor. Het aantal buitenlandse bezoekers steeg met bijna 10 procent - dat waren er zo'n 14 miljoen. De meeste toeristen kwamen uit buurlanden Duitsland, Verenigd Koninkrijk en België. De grootste procentuele stijging staat op naam van China: zo'n 15 procent meer ten opzichte van het jaar daarvoor, goed voor 250.000 bezoekers.

 

Door al die nieuwe bezoekers kwamen er zo'n 15.000 nieuwe banen bij in de toeristische sector, waardoor het totaal aantal banen op 606.000 staat. Voor 2015 verwacht het NBTC wederom een stijging van het buitenlands bezoek, dit keer met zo'n 4 procent. 'We verwachten dat er in 2020 zo'n 16 miljoen mensen deze kant op komen', zegt Ariaans. De verwachting is dat de groei van het toerisme de komende jaren groter zal zijn in landen met opkomende economieën dan in landen met een ontwikkelde economie, aldus het CBS.

 

Lees ook het CBS-rapport over de economische betekenis van Toerisme in Nederland