Circulair ondernemen? 6 tips om je weg te vinden

Je wilt als ondernemer wel circulair ondernemen, maar waar begin je? 6 tips. En vooruit, we verklappen er vast één. Denk niet eindeloos na, maar maak hier je motto van: ‘Laten we het maar eens proberen.’

Wist u dat? Per inwoner gebruiken we in Nederland bijna 14 ton ruwe grondstoffen. Dat is het gewicht van zo’n veertien middenklassers. Best indrukwekkend nietwaar? En dat terwijl er in afgedankte spullen ook grondstoffen zitten, die we gewoon kunnen hergebruiken. Goed voor het milieu (want kost minder CO2-uitstoot en geen verspilling van grondstoffen) en nodig ook omdat grondstoffen opraken. Dus waarom zouden we dat dan niet doen? Precies. Maar hoe pak je dat als ondernemer nou aan? Zes tips:

Tip #1

Start met je personeel

Zorg dat het niet alleen een leuk plan van de directie is om circulair te werken, zegt Guido Braam, initiator van NL Circular Hotspot. ‘Nu strandt het vaak in de laag onder de raad van bestuur of de directie.’ Kortom, realiseer jezelf: je medewerkers moeten het gaan doen. Hoe krijg je die uit de ‘maar dat hebben we nooit zo gedaan’-stand? Het helpt, zegt Braam, als je een cultuur creëert waarin mensen af en toe een foutje mogen maken, waarin een gezonde dosis lef, creativiteit en eigenwijsheid worden beloond in plaats van afgestraft. ‘En focus op samenwerking. Circulair werken in een keten van bedrijven, kan je alleen voor elkaar krijgen door het samen te doen.’ ‘En als ik dan nog een tip mag geven’, zegt Arjen Wittekoek van recycler Coolrec, ‘praat met je personeel. Leg uit waarom je vindt dat duurzaamheid belangrijk is. Wat voor bijdrage ze dan leveren aan de maatschappij. Dat houdt je mensen ook gemotiveerd en maakt ze trots op hun werk en je bedrijf.’

Waarom circulair ondernemen kansen oplevert

Tip #2

Wees geduldig

‘Het komt aan op een wilsbesluit’, zegt Patty Zuidhoek, directeur Zakelijke Relaties bij Triodos Bank. ‘Wíl ik nu mijn bedrijfsmodel verduurzamen en in alle aspecten doorvoeren?’ En dat ook consequent volhouden. Doorzettingsvermogen heb je echt nodig, weet Tonnis Hooghoudt van Ioniqa. Zijn bedrijf heeft een methode ontwikkeld om met een magnetische katalysator alles soorten en kleuren PET Polyester – wat wordt verwerkt in flessen, verpakkingen, kleding en tapijten – volledig te recyclen tot ontkleurde, pure grondstoffen. Het bedrijf is zover dat het die PET-grondstof kan terugleveren aan de industrie van dezelfde kwaliteit als originele virgin grondstof uit olie. ‘Het is nog best pionieren als je met een innovatieve techniek werkt. Je moet geduld hebben. Om partijen ervan te overtuigen met jou zaken te doen bijvoorbeeld. Vernieuwing gaat altijd gepaard met weerstand. Je hebt daarom partijen nodig die over de grenzen van hun eigen belang heen willen kijken om zo tot echte systeeminnovatie te komen.’

Het helpt dan natuurlijk wel als overheid en banken ook een steentje bijdragen, constateert Zuidhoek (Triodos). ‘De overheid kan de juiste prikkels geven, bijvoorbeeld met een lagere btw voor duurzame producten. En banken kunnen investeringen in circulair stimuleren.’

Tip #3

Verleid de consument

Er zijn maar weinig consumenten die heel bewust duurzame keuzes maken bij hun aankopen. Vermoei ze niet met groene praatjes, maar verzin iets anders waardoor de consument denkt: ‘Dit móet ik hebben.’ ‘Ik zal het je sterker vertellen’, zegt Arjen Wittekoek van Coolrec, ‘als je op de doos van een nieuwe stofzuiger zet dat die is gemaakt van plastic van oude stofzuigers wil de consument hem helemaal niet hebben. Alsof het een tweedehandsje is.’

Tip #4

Wees pragmatisch

‘Laten we het maar proberen.’ Zo begon Arjen Wittekoek van recycler Coolrec niet zo heel erg lang geleden met Philips aan een experiment om het plastic van oude Philips stofzuigers geschikt te maken om er nieuwe stofzuigers mee te maken. ‘En dat werkt prima. Je kunt je tijd wel steken in hele dikke contracten om zo’n samenwerking te regelen, maar dat vind ik zonde. We zijn gewoon begonnen. We hebben plastic uit oude stofzuigers teruggewonnen, er korrels van gemaakt en Philips gezegd: ‘Test maar eens wat je ermee kan.’

Tip #5

Wacht niet tot het te laat is

‘We werden pas een kei in watertechnologie na de watersnoodramp. Misschien hebben we eerst een ramp nodig voor we de urgentie van iets voelen’, zegt Guido Braam (NL Circular Hotspot). Maar eigenlijk vindt hij het wel een beetje zonde om te wachten op dat moment. ‘We zien nu al aankomen dat we voor steeds meer mensen voedsel moeten verbouwen op evenveel aardoppervlak. Dan kun je beter nú iets slims bedenken dan wachten tot het zover is.’ En datzelfde geldt voor circulair werken.

‘De circulaire economie hoeft niet pas in 2050 een feit te zijn’, stelt Arjen Wittekoek van Coolrec. ‘Het kan nu al. Als je dat ook echt wilt. Wij zijn net samen met KPN en de KNSB aan een mooi project begonnen: een duurzame medaille voor de schaatsers, gemaakt uit onder andere oude mobieltjes. Dat is beter dan 5 ton toxisch afval produceren voor de winning van 1 gram zuiver goud en het verbruik van 10.000 liter water die daarmee gepaard gaat. Plus de 17 ton CO2 uitstoot die dat kost.’

Tip #6

Denk lange termijn

‘Ondernemers – en banken ook trouwens – bepalen de toekomst door de keuzes die ze maken bij hun investeringen’, zegt Patty Zuidhoek, directeur Zakelijke Relaties bij Triodos Bank. ‘De noodzakelijke omslag naar een duurzame economie komt vooral van ondernemers. Denk daarom na over de impact die je bedrijf heeft op de langere termijn. Op de samenleving, op het ecologisch evenwicht. Dat heeft ook gevolgen voor de waarde van je bedrijf. Niet nu meteen, maar wel op de lange termijn. Dan maak je als ondernemer misschien wel heel andere keuzes.’

Als het aan Zuidhoek ligt, zouden alle banken – en niet alleen haar eigen bank – die impact moeten laten meewegen bij investeringsbeslissingen. ‘Toezichthouder DNB kijkt daar nu ook niet naar. Maar dat zou wel moeten. Eigenlijk is dat gewoon common sense.’

Aan de gang met circulair ondernemen?Waarom zouden bedrijven als Auping, Canon, DSM en Philips circulair gaan ondernemen? Is grondstoffenschaarste de belangrijkste drijfveer? Of zijn er ook andere motieven? Het afgelopen jaar heeft een team van onderzoekers voor Stichting Management Studies van VNO-NCW onderzoek onder 31 bedrijven. En ontdekte dat circulair ondernemen ook een manier is om geld verdienen en duurzaamheid te combineren. Vandaag is het resultaat van dit onderzoek gepresenteerd in de vorm van een boek: Route Circulair. Het laat niet alleen zien waarom ondernemers kiezen voor circulair, maar geeft ook praktische tips om stapje voor stapje aan de gang te gaan met een meer circulaire inkoop, meer samenwerking in de keten en meer radicale vormen van circulaire vernieuwing. En die kunnen helpen om strategische keuzes te maken in de transitie naar een circulair bedrijfsmodel.Belangstelling voor het boek Route Circulair? Klik dan hier.