Ze stapten als eerste zinksmelter van kolen over op stroom. Nu willen ze met hun eigen zonnepark hun fabriek van energie voorzien. Het kán, het zonnepark ligt er al en uitbreiding is aangevraagd. Maar of Nyrstar Budel dat ook lukt?
Dagelijks denderen er wagonladingen zinkconcentraat vanuit de Antwerpse haven naar het Brabantse Budel-Dorplein. Daar staat een van de zinksmelters van Nyrstar. De vestiging in Budel is al sinds 1892 in het dorp gevestigd en inmiddels onderdeel van het wereldwijde concern Trafigura, een onafhankelijke handelsonderneming voor grondstoffen en logistiek.
Nyrstar Budel maakt zink. Dat wil zeggen: ze zetten zinkconcentraat – geconcentreerde zinkertsen gewonnen in zinkmijnen en gerecycled materiaal – om in zuivere zink door middel van een proces van elektrolyse. Hierbij wordt met behulp van elektrische stroom zink vrijgemaakt uit een zinkhoudende oplossing. Als je naar het uitgestrekte fabrieksterrein kijkt, kun je de indruk krijgen dat dit een ouderwets productieproces is, maar niets is minder waar. De manier waarop Nyrstar in Budel-Dorplein elektrolyse toepast is de wereldtop: in vergelijking met andere zinksmelters maakt het bedrijf namelijk méér zink met dezelfde hoeveelheid stroom.
Een speciale aftakking op het elektriciteitsnet
Zink kent veel verschillende toepassingen, maar de grootste afnemers van zink-producten zijn de staal- en constructiebouw en de automotive-industrie. 'Het product zink is op zichzelf al duurzaam want het maakt dat staal bijvoorbeeld twaalf keer langer meegaat. Daarnaast is zink bijna volledig herbruikbaar. Voor 1973 werd zink gemaakt in een thermisch proces', legt general manager Henk Leendertse levendig uit. 'Met kolen werd zinkerts warmgestookt en het zink eruit gehaald. Nou dat gaf natuurlijk dampen en afval. Hartstikke terecht dat we daarmee moesten stoppen.' Van het thermische proces ging Nyrstar al in de jaren zeventig over op elektrolyse. Nog altijd de schoonste techniek die op dit moment gebruikt wordt om zink te maken. Eén dingetje: het kost stroom. Belachelijk veel stroom. Ongeveer evenveel als de hele stad Eindhoven gebruikt. Bij Maarheeze is er een speciale aftakking van het hoogspanningsnet, alléén voor Nyrstar.
'Dat we tientallen jaren geleden al geëlektrificeerd zijn, maakt dat we voorop lopen'
Leendertse: 'Het feit dat we tientallen jaren geleden al geëlektrificeerd zijn, maakt ons toch wel een pionier in de industrie. Daarin lopen we voor op anderen.' Dankzij dit specifieke productieproces heeft het bedrijf een bijzondere troefkaart in handen: anders dan andere basisindustrieën kan Nyrstar vrij eenvoudig de productie terugschroeven en weer opschroeven. In oktober was in het nieuws dat de zinksmelter vanwege de hoge elektriciteitsprijzen de productie tot 50 procent had teruggebracht. 'Dat is natuurlijk heel heftig maar aan de andere kant geeft dat meteen ook onze kracht weer', aldus Leendertse. 'We kunnen flexibel omlaag en omhoog gaan met de productie. Als het méér kost dan het oplevert om zink te maken, dan produceren wij minder. Dat noemen we hier in het bedrijf 'rimpelen'.'
