Beste Sigrid Kaag, Het verkiezingsprogramma van D66 zit barstensvol ambities en plannen. En moet leiden tot een frisse nieuwe start voor ‘Nederland na de crisis’. Dat spreekt ondernemers zeker aan, al denken we niet over alle oplossingen hetzelfde.
Maar liefst 208 pagina’s telt jullie verkiezingsprogramma. Er is duidelijk veel werk in gestoken, want jullie programma staat barstensvol plannen die ook vrij gedetailleerd zijn uitgewerkt. Variërend van ideeën over hervorming van het onderwijs en een circulaire toekomst voor Nederland tot een verdere uitwerking van Brexit.
‘Een nieuw begin – Laat iedereen vrij, maar niemand vallen’ heet het. Dat klinkt als een belofte, maar voor de zekerheid wordt er wel meteen een voorbehoud ingebouwd: de politieke realiteit van onder meer coalitievorming kan zomaar betekenen dat er water bij de wijn moet. Dat jullie het herstel uit de crisis aangrijpen om dingen waarover we toch al niet zo tevreden waren, aan te pakken, vinden ondernemers een goed idee. Net als jullie willen we Nederland goed achterlaten voor onze kinderen en kleinkinderen. En dat betekent dat we flink aan de slag moeten en investeringen moeten doen die Nederland groener en inclusiever maken én ons ook uit de crisis helpen. En daar hebben jullie – net als wij – veel ideeën over en plannen voor. Alleen of die ook allemaal gerealiseerd kunnen worden als jullie werkelijk alles dichtregelen, is de vraag. Jullie weten toch ook dat de regeldruk nu al hoog is. Doe daar dan niet nog eens een vracht extra bij. Dat werkt verstikkend.
'plannen genoeg, maar moet werkelijk alles dichtgeregeld worden?'
Jullie hebben oog voor ondernemers. In jullie verkiezingsprogramma wordt het woord ondernemer (bedrijf of werkgever) gemiddeld genomen op elke pagina wel een keer genoemd. Ondernemers met hun bedrijven, groot en klein zien jullie als motoren van de Nederlandse economie én samenleving. Met die erkenning zijn ondernemers uiteraard blij.
Dat jullie de Europese Unie een warm hart toedragen mag geen verrassing zijn, dat doet D66 al jaren. Toch doet het ondernemers goed dat jullie dit weer benadrukken. Wat onder meer tot uitdrukking komt in de wens het lidmaatschap van de EU in de grondwet vast te leggen. Die wens delen we met jullie. Ondernemers weten als geen ander hoe belangrijk de EU is, omdat het rust en stabiliteit brengt, we er een groot deel van onze welvaart aan te danken hebben en de EU ook staat voor gedeelde waarden waaraan ook ondernemers enorm veel belang hechten.
Al met al met al ontdekken we plussen maar ook wat minpunten in het verkiezingsprogramma van D66.
Drie goede punten uit het verkiezingsprogramma van D66:
Iedereen klaar voor de toekomst
De arbeidsmarkt verandert continu schrijven jullie. Zo zullen er onder meer door robotisering en automatisering banen verdwijnen, maar er zal ook nieuw werk ontstaan. Daarom moeten we vol inzetten op onderwijs dat iedereen klaarstoomt voor de toekomst. Een prima plan natuurlijk, maar niet alleen de jeugd ook iedereen die nu al werkt of tijdelijk aan de kant staat, heeft zulk onderwijs (bij- of omscholing) nodig.
We lezen in jullie programma dat jullie de noodzaak daar ook van inzien. Als het aan ondernemers ligt, zorgen we dat íedere Nederlander een basisniveau digi-vaardigheid heeft. Voor hun eigen werknemers nemen ondernemers hun verantwoordelijkheid en investeren ze daarin. Maar degenen die tijdelijk aan de kant staan mogen toch niet buiten de boot vallen? Met een nationaal programma om de hele beroepsbevolking hierbij structureel te betrekken zou echt iedereen geholpen zijn. Dat geldt overigens ook voor een ‘infrastructuur’ om medewerkers naar nieuw werk te helpen in tekortsectoren, nog voordat ze werkloos worden. Hoe je arbeidsrelatie ook is, iedereen wil bij verlies van haar of zijn baan zekerheid hebben over inkomen én zo snel mogelijk weer aan het werk. Dat vinden jullie toch ook?
VNO-NCW-voorzitter Ingrid Thijssen wil er vol op inzetten: iedereen die werkloos dreigt te raken aan een nieuwe baan helpen. Lees hier meer over haar van-werk-naar-werk-offensief
De Nederlandse economie volledig circulair
Wereldwijd zijn er steeds minder grondstoffen te verdelen en groeit de hoeveelheid afval. Dat is een model dat niet vol te houden is, schrijven jullie in je programma. Een toekomstbestendige economie is een circulaire economie. In dat uitgangspunt kunnen ondernemers zich vinden. Zoals jullie terecht opmerken is het een enorme opgave om de ambitie die Nederland zich heeft gesteld waar te maken.
In 2050 volledig circulair zijn, vergt veel van ondernemer én consument. Die laatste wordt door jullie weleens een beetje uit het oog verloren. Alsof ondernemers alleen verantwoordelijk zijn voor inzameling en hergebruik en er ook als enigen de rekening voor moeten betalen.
Er staan interessante ideeën in jullie programma om ervoor te zorgen dat we in 2050 ook echt een circulaire economie hebben. Het stimuleren van hergebruik van grondstoffen bijvoorbeeld door Europese normen in te voeren voor het percentage hergebruikt materiaal dat producten moeten bevatten, is daar een van. Ook het stimuleren om bij het ontwerp van producten al rekening te houden met later hergebruik van de onderdelen is een goed idee. Net als het zogenoemde ‘recht op reparatie’. Maar zorgen jullie dan ook dat de producent niet aansprakelijk is als een beunhaas de reparatie uitvoert en een product niet meer veilig is?
Ook interessant om nog eens over door te praten, zijn jullie ideeën voor een zogenoemd materialenpaspoort voor gebouwen en een digitaal productpaspoort voor alles wat er verder op de markt gebracht wordt. Want in een circulaire economie moet wel duidelijk zijn uit welke onderdelen en installaties een gebouw of product bestaat en hoe die te recyclen zijn bijvoorbeeld. Het is een gigantische operatie om dat allemaal te inventariseren. En als je ondernemers echt mee wil krijgen, praat dan met ze en denk na over oplossingen die haalbaar en betaalbaar zijn. En sluit aan bij registratiesystemen die we al hebben voor bijvoorbeeld gevaarlijke stoffen. Want niemand zit te wachten op dubbel werk.
Grondstoffen hergebruiken? Er zijn zoveel ondernemer die dat willen doen. Maar bij al die goede plannen, staan nog wel wat regels in de weg. Als een nieuw kabinet dat nou eens op zou lossen. Zo kan er snelheid komen in de circulaire economie
Het Rijk bemoeit zich weer met ruimtelijke inrichting
Wonen, werken, voedsel produceren, ondernemen, recreëren en reizen: we willen het allemaal op ons beperkte grondgebied. We concurreren om de schaarse vierkante meters in Nederland. Elke claim op schaarse ruimte gaat ten koste van een ander doel, schrijven jullie terecht. Dat is ook precies waarover ondernemers zich zorgen maken. Want hoe zorg je dat de balans goed blijft en er in de juiste dingen wordt geïnvesteerd? Net als wij willen jullie graag dat de nationale overheid weer een grotere rol gaat spelen en de grote lijnen uittekent. Om te bedenken waar de 1 miljoen extra woningen die we nodig hebben worden gebouwd. Hoe we zorgen dat we de bereikbaarheid met openbaar vervoer verbeteren én ook ruimte maken voor ondernemen en natuur. Dat zijn ook keuzes die horen bij de nationale overheid, die als enige een overzicht over het geheel heeft en rekening kan houden met de belangen van heel Nederland.
Wie is Sigrid Kaag?In leeftijd is Sigrid Kaag met haar 60 jaar de nestor van het gezelschap lijsttrekkers. In september vorig jaar werd ze als lijsttrekker van D66 verkozen. Ze studeerde Arabische taal en filologie, Midden-Oostenstudies, internationale betrekkingen en politiek en economie van het Midden-Oosten aan verschillende universiteiten. Daarna ging ze aan de slag bij Shell en later als diplomaat voor het ministerie van Buitenlandse Zaken en de Verenigde Naties. Tot ze in 2014 minister voor Buitenlandse Handel werd, was ze Special Coordinator van de Verenigde Naties in Libanon. Haar motto: ‘Wie idealen heeft, moet er staan op het moment dat het ertoe doet.’
Ondernemers zien dat wel zitten, een minister van Ruimte die de keuzes maakt en investeert, zodat we een Nederland hebben waarin we betaalbaar kunnen wonen, reizen en werken en waarin ook voldoende ruimte is voor de natuur.
Het artikel gaat verder na de foto