Het aantal vrouwelijke bestuurders en commissarissen bij beursgenoteerde bedrijven neemt weer iets toe, blijkt uit The Female Board Index 2021. Maar hard gaat het nog niet, zegt hoogleraar Mijntje Lückerath. 'Diversiteit is geen nice to have meer, coronacrisis of niet.'
Er zijn dit jaar weer meer vrouwen benoemd als commissaris en als bestuurder. Kan de vlag uit over topvrouwen?
'De trend gaat inderdaad de goede kant op: er zijn ook jaren geweest dat het percentage nieuwe, vrouwelijke benoemingen achteruit ging. Van de 89 beursondernemingen voldoet nu 61 procent aan het voorgestelde quotum van minimaal 33 procent vrouwen in de raad van commissarissen. En zestien bedrijven uit deze lijst hebben er al voor gezorgd dat 33 procent van hun commissarissen én bestuurders vrouw is. Dus er valt genoeg positiefs te melden. Maar het aantal nieuwe vrouwelijke bestuurders vlakt dit jaar wel af. Zo zijn er bijvoorbeeld veertien nieuwe mannelijke bestuurders benoemd bij bedrijven die nog geen vrouwelijke bestuurder hadden. Dat is vind ik best veel.'
Bedrijven hebben het dus nagelaten om een vrouwelijke bestuurder te noemen waar dat wel kon?
'Ja, zeker. Er zijn dit jaar 22 nieuwe bestuurders benoemd en er waren dus genoeg kansen om een vrouw te benoemen. Het waren er maar vijf. Daar zitten dus veel bedrijven bij die überhaupt nog geen vrouwen hebben in de raad van bestuur. Hoe dat komt? Al die bedrijven lijken keer op keer te zeggen: 'We zijn voor diversiteit, maar voor mijn bedrijf nu even niet.' Vaak komen ze dan met een verklaring waarom het niet lukte. 'We hebben nu iemand nodig met die en die kennis en dat had alleen deze mannelijke kandidaat.' Maar als elk bedrijf dat als reden aanvoert, is het niet meer geloofwaardig. Bedrijven die het wel heel goed doen, zitten niet alleen in een bepaalde sector. De lijst wordt aangevoerd door DSM, NSI en ASR: een chemisch bedrijf, een beursfonds en een verzekeraar.'
Heeft de coronacrisis het moeilijker gemaakt om vrouwen te benoemen?
'Nee, dat lijkt me heel sterk. Ze zijn er gewoon. Maar het wordt misschien wel als excuus aangedragen. Misschien kiezen bedrijven nu eerder voor wat zij zien als stabiliteit, of zien ze het als 'extra risico' of heeft het nu geen prioriteit? Argumenten die we ook in de financiële crisis zagen.
'Hans de Boer zei al: ik ben klaar met excuus geen vrouwen te kunnen vinden'
Maar vaak worden vrouwen uit het buitenland aangetrokken. Bijna twee derde van de nieuwe vrouwelijke commissarissen kwam uit het buitenland, tegen een derde van de mannen? Is dat niet lastiger in de coronacrisis?
'Nee, die buitenlandse commissarissen zouden juist makkelijker kunnen mee vergaderen via bijvoorbeeld Zoom. Ik denk eerder dat het een excuus is om nu even niks met diversiteit te doen. 'We hebben het al zo druk met corona, we kunnen niet nu ook nog aandacht besteden aan meer diversiteit.' Waarom vrouwen vaker uit het buitenland worden aangetrokken, zal er ook mee te maken hebben dat de poule zo groter wordt voor bedrijven. Je kan dan meer diverse ervaringen meenemen, bijvoorbeeld een commissaris met sectorkennis uit een ander land. Het lijkt wel of ze bij mannen eerder tevreden zijn met de poule die in Nederland al aanwezig is. Of ze daarmee hogere eisen aan de vrouwen stellen? Dat is daarmee niet gezegd, maar er wordt wel anders, breder en verder gezocht.'
En, hoort u het aloude excuus 'we kunnen ze niet vinden' nog vaak?
'Zoals Hans de Boer al zei: ik ben wel klaar met excuus dat bedrijven geen vrouwen kunnen vinden. Het is flauwekul, want andere bedrijven kunnen het wel. Als je voor diversiteit gaat en je eraan committeert, dan zorg je dat je de vrouwen krijgt. Bedrijven die onderaan mijn lijst staan, die interesseert het gewoon niet. Dat zijn overigens ook veel lokale, de kleinere beursfondsen, trouwens. Gelukkig zijn de bedrijven die de lijst aanvoeren grote, zichtbare bedrijven. Die diversiteit als doelstelling hebben, naast bijvoorbeeld duurzaamheid. De tijd dat commissarissen en bestuurders allemaal wit, hetero en boven de 50 zijn en van dezelfde studentenvereniging zijn, is voorbij en zichtbare bedrijven zien die verandering ook. Dat geldt minder voor onzichtbare bedrijven en fondsen.'
Merkt u dan een positieve kentering bij die grote zichtbare bedrijven die eerder nog te weinig deden hieraan?
'Ja, een aantal bedrijven die een paar jaar geleden op de 'Mannen die geen vrouw kunnen krijgen'-lijst van Arjan Lubach stond, hebben nu wél vrouwen benoemd. Zoals Ajax bijvoorbeeld, die club is daar echt bewust mee aan de slag gegaan. Maar eerlijk gezegd vraag ik me wel af of we in al die kleine bedrijven zoveel energie moeten stoppen. Die kleine beursfondsen zullen wel aan de slag moeten als het wettelijk quotum voor de commissarissen wordt ingevoerd, waarvoor nu nog een wetsvoorstel bij de Eerste Kamer ligt. Maar liever zou ik de aandacht voor het aantal vrouwelijke bestuurders vasthouden. Bij de grote bedrijven moet er op dat terrein ook nog wel een slag geslagen worden hoor: meer dan de helft van de AEX-bedrijven heeft nog geen vrouw in de RvB. Vier daarvan hadden een kans dit jaar en hebben die laten liggen. En ze vinden alle vier waarschijnlijk dat ze daarvoor een goed reden hebben. Maar ik vind dat niet: diversiteit is geen nice to have meer, coronacrisis of niet.'
Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
