De investeringsverwachtingen van ondernemers zijn voor 2023 minder positief dan een jaar geleden. Aan het begin van het eerste kwartaal van 2023 verwacht per saldo nog maar 3% een toename van de investeringen dit jaar. Dit is minder dan een jaar eerder. Toen verwachtte per saldo nog 8% van de ondernemers een investeringstoename. Dat en meer blijkt uit de laatste conjunctuurenquête (COEN) van het CBS, VNO-NCW, MKB-Nederland, KVK en het Economisch Instituut voor de Bouw.
Volgens de ondernemersorganisaties is de verminderde groei in bedrijfsinvesteringen voor dit jaar een zorgelijke ontwikkeling. Sinds de coronacrisis zijn de bedrijfsinvesteringen nog niet teruggekeerd op het groeipad van voor corona. ‘Juist investeringen die bedrijven in ons land doen zijn hard nodig voor onder meer het behalen van onze klimaatdoelstellingen en voor de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten. Met het achterblijven van deze investeringen lopen we kans dat deze transities vertraging oplopen’, aldus de ondernemersorganisaties.
Kosten nog steeds moeilijk doorberekenen
De afname in groei van bedrijfsinvesteringen valt volgens beide organisaties onder meer te verklaren door de hard gestegen rente en mogelijk trage vergunningsverlening, zoals voor bouw en infra. ‘Een andere belangrijke factor is het feit dat de marges van ondernemers nog steeds zwaar onder druk staan. Dit komt omdat veel ondernemers moeite hebben om de gestegen kosten door te berekenen in de prijzen. Dat blijkt ook weer uit deze nieuwste conjunctuurenquête. Meer dan de helft van ondernemers kan de gestegen kosten (bijv. voor grondstoffen en energie en arbeid) niet, of slechts voor een klein deel in de prijs kwijt. Met name in sectoren waar de marges al minimaal zijn en waar het vet op de botten na corona gering is, is het momenteel lastig, zoals bijvoorbeeld in de horeca en de cultuur, sport en recreatiesector.’
In het verlengde hiervan blijkt uit de conjunctuurenquête dat de zorgen over gestegen prijzen over de gehele linie spelen: 50% van de alle ondervraagde bedrijven maakt zich het meest zorgen over de prijsstijgingen van materialen, energie en diensten.
Ondernemersvertrouwen licht gestegen
‘De ontwikkelingen vertalen zich naar het ondernemersvertrouwen. Hoewel het vertrouwen stijgt en weer licht positief is – in tegenstelling tot vorig kwartaal - bevindt het zich nog steeds op een laag niveau en zijn we nog niet in de buurt van het niveau van voor corona. Ondanks dat de economie wat meer op gang lijkt te komen en de orderposities stijgen, blijven de verwachtingen van ondernemers over het economische klimaat voor de komende maanden per saldo negatief. Het is weliswaar verbeterd ten opzichte van vorig kwartaal, maar nog steeds gaven aan het begin van het eerste kwartaal van 2023 meer ondernemers aan dat zij een verslechtering verwachten dan dat er ondernemers zijn die een verbetering van het economisch klimaat voorzien.’
