Overheden en bedrijven worstelen met de uitvoering van het emissiebeleid voor zeer zorgwekkende stoffen. Onduidelijk is of het overheidsbeleid om de uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) te minimaliseren helpt. Dit blijkt uit de Evaluatie ZZS-Emissiebeleid 2016-2021, uitgevoerd in opdracht van het ministerie van IenW.
Relatief nieuw
De onduidelijkheid komt mede omdat het ZZS-emissiebeleid ‘relatief nieuw is en bevoegde gezagen en omgevingsdiensten volop bezig zijn met de implementatie ervan’. Maar volgens de onderzoekers roept ook de minimalisatieverplichting – die als uitgangspunt heeft ZZS-emissies te voorkomen of, als dat niet kan, zo veel mogelijk te beperken – veel vragen en discussie op. Een duidelijke, generieke beleidsuitwerking en communicatie over het begrip ‘minimalisatie van emissies’ in relatie tot het beleidsdoel met ‘verwaarloosbaar risiconiveau’ ontbreekt. In de uitvoeringspraktijk zorgt dit voor verschillen in de uitvoering van het beleid, maar ook voor onduidelijkheid bij het bevoegd gezag, uitvoeringsorganisaties en het bedrijfsleven.
Wisselende meerwaarde
Uit het rapport blijkt ook dat de meerwaarde van veel ontwikkelde instrumenten door de uitvoeringspraktijk als wisselend wordt ervaren. Zo is de ZZS-lijst bijvoorbeeld niet in beton gegoten (periodieke aanvulling) en is de juridische status van instrumenten als de pZZS-lijst, die in de praktijk meer vragen dan oplossingen geeft, en de kosteneffectiviteitstool niet voor iedereen duidelijk. Wanneer de relaties tussen bevoegd gezag en bedrijven goed is gaan partijen daarover constructief in gesprek’ maar veel bedrijven geven aan dat de opgaven voor emissiereductie die bij hen worden neergelegd niet uitvoerbaar zijn of niet in verhouding staan tot de kosten die een bedrijf moeten maken.
Kaders wenselijk en noodzakelijk
Uit de evaluatie blijkt verder dat het bedrijfsleven het ontwikkelen van kaders voor prioritering in aanpak van emissiereductie als wenselijk en noodzakelijk ziet om de effectiviteit van het beleid op langere termijn te verbeteren. Staatssecretaris Heijnen van IenW stelt in de Kamerbrief over dit onderwerp dat twee opgaven nodig zijn: 1) het brengen van meer integraliteit en samenhang in het ZZS-beleid en 2) meer handvatten voor de uitvoering voor het bevoegd gezag en bedrijven. Verder wil zij met een meerjarig ‘Impulsprogramma Chemische Stoffen’, dat in overleg met o.a. andere overheden en bedrijfsleven wordt opgezet, invulling geven aan de aanpak van een aantal urgente problemen. Voor het eind van het jaar zal zij de Kamer het uitgewerkte programmaplan sturen.
Onderschrijven ambities
VNO-NCW en MKB-Nederland zijn direct betrokken bij de evaluatie en het Impulsprogramma. Wij onderschrijven de ambities van het beleid, maar willen een veel betere uitvoerbaarheid. Daarom zetten we in op o.a. duidelijke, haalbare minimalisatie-eisen, het mogelijk maken van prioritering, meer integraliteit en samenhang met bijvoorbeeld circulariteit en klimaatbeleid en een betere definiëring van m.n. de categorie potentiële ZZS waarin duidelijk wordt gemaakt dat deze niet als ZZS moeten worden behandeld.
