'Kosten aanbesteding onnodig hoog'

Aanbestedende diensten moeten er veel meer aan doen om de tenderkosten voor inschrijvende bedrijven te beteugelen. De kosten om mee te dingen naar een overheidsopdracht zijn de afgelopen jaren schrikbarend gestegen,  schrijven MKB-Nederland en VNO-NCW in een stuk aan de Tweede Kamer, die vandaag over de Aanbestedingswet debatteert. De ondernemersorganisaties willen dat minister Kamp erop toeziet dat aanbestedende diensten zich beter aan de wet houden. Een onafhankelijke partij die over de schouders van aanbestedende diensten meekijkt, zou hierbij welkom zijn.

“De Aanbestedingswet maakt nadrukkelijk melding van het belang om die tenderkosten niet onnodig te laten oplopen en ook niet door heel veel inschrijvers tegelijk te laten maken”, zegt voorzitter Michaël van Straalen van MKB-Nederland. “In de praktijk gebeurt dat juist veelvuldig.  In de wet staat ook dat wanneer het onvermijdelijk is dat er verhoudingsgewijs aanzienlijke kosten moeten worden gemaakt, het proportioneel is om de inschrijver daarvoor een vergoeding te geven. En dat gebeurt juist niet.”

Weggegooid geld
Met de invoering van de Aanbestedingswet in 2012 is toepassing van het gunningscriterium Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI) het uitgangspunt geworden. Daarbij leggen inkopers steeds meer activiteiten bij inschrijvers neer. Die dienen niet meer alleen een reguliere calculatie te maken, maar ook een kwaliteitsdeel uit de te werken, zoals  een plan van aanpak, visie, risico’s en soms zelfs maquettes of deelontwerpen. Voorheen werden visies, metingen en dergelijke nog door de aanbestedende dienst zelf uitgevoerd. “Dat betekent dat waar voorheen één dienst 10.000 euro uitgaf aan het opstellen van bijvoorbeeld een visieplan, nu tien bedrijven samen 100.000 euro uitgeven aan dezelfde activiteit.  Dat is 90.000 euro weggegooid geld oftewel onnodig de gemeenschap op kosten jagen. Tenderkosten horen bij aanbestedingen, maar het gaat vaak om disproportionele bedragen die het gebruikelijke ondernemersrisico ver te boven gaan. ”
Het gebeurt ook dat overheidsdiensten bijvoorbeeld meerdere bureaus een logo laten ontwerpen en er na afloop eentje uitkiezen. “Je hebt als ondernemer dan al de gehele opdracht afgerond, zonder dat je weet of je ervoor wordt betaald. Dat kun je met goed fatsoen niet van ondernemers vragen.”

Slechte zaak
Het leidt er volgens de voorzitter van MKB-Nederland toe dat steeds minder bedrijven op aanbestedingen zullen gaan inschrijven. “Er zijn bedrijven die ons zeggen: we beginnen er niet eens meer aan, want er gaat zoveel geld en tijd inzitten, terwijl de kans groot is dat we die niet direct terugverdienen.  Dat is natuurlijk een slechte zaak.”
De ondernemersorganisaties willen dat aanbestedende diensten fatsoenlijk de wet gaan naleven. Ze vragen minister Kamp vanaf volgend jaar te gaan monitoren in hoeverre de diensten zich inzetten om de offertekosten te beperken.