NSO Retail behartigt de collectieve belangen van de tabaks- en gemaksdetailhandel en verzorgt individuele dienstverlening aan ondernemers in de branche. Directeur Janwillem Burgering vertelt.
Wat is er te vertellen over de branche en branchevereniging?
‘We zijn een heel oude branche. Toen de arbeiders in de sigarenindustrie hun baan kwijtraakten door de mechanisatie van productielijnen, kregen ze als een soort sociale voorziening een tabakswinkeltje. Na de oorlog waren dat er een kleine 22.000. Nu zijn er nog 1.600 gemakswinkels en 130 tabaksspeciaalzaken. Bij de gemakswinkels maakt tabak nog 65-70 procent uit van de goederenomzet. Daarnaast verkopen ze bijvoorbeeld wenskaarten, gifts, cadeaukaarten, kansspelen, tijdschriften en boeken.
Onze winkels zitten vooral in de wijken, buurten en dorpen. Daar vervullen ze een belangrijke functie voor kwetsbare groepen zoals ouderen. We leveren veel postale en bancaire diensten. Consumentenonderzoek laat zien dat daaraan veel behoefte is, en dat de consument het waardeert. Het zijn diensten die onze leden verrichten voor weinig vergoeding, maar ze doen het met een glimlach. Ongeveer 75 procent van de winkels is bij ons aangesloten, waaronder alle winkelformules. Wij werken met zes mensen op kantoor. Dat zit in het Retail Huis met andere non-foodsectoren als mode en wonen. Daar voelen we ons thuis.’
Hoe lang bent u al directeur en wat is uw achtergrond?
‘Al 28 jaar, dus al echt heel lang. Daarvoor werkte ik voor het Koninklijk Nederlands Ondernemersverbond (KNOV), de voorloper van MKB-Nederland. Daar gaf ik juridisch advies.’
Welke actuele kwesties spelen er momenteel voor jullie?
‘We zitten in een proces dat we van tabak naar gemak noemen. Tabak is ongezond, dus het is een goede zaak als jongeren er nooit aan beginnen. Onze ondernemers moeten dus steeds meer gaan overschakelen op een andere assortimentssamenstelling. Dat vergt behoorlijk wat aanpassingsvermogen.
Toch zijn er nog 2,9 miljoen rokers die op een fatsoenlijke manier bediend moeten worden. Vanaf 1 juli 2024 moeten de supermarkten stoppen met tabaksverkoop. Dan zijn wij samen met pompstations de enige verkooppunten. We krijgen er dus een enorme consumentenstroom bij, gemiddeld 185 extra klanten per dag per winkel. We zijn volop aan het bedenken hoe we dat verantwoord kunnen afhandelen. Zo testen we hoe we de leeftijdsgrenscontrole kunnen verbeteren, bijvoorbeeld door systemen die Schiphol gebruikt voor gezichtsherkenning.
Tegelijkertijd bereiden we er ons op voor om uiteindelijk zonder tabak verder te gaan. Er zal een klein aantal speciaalzaken overblijven met sigaren en alternatieve tabaksproducten als vapes. Er is nog wetenschappelijke discussie over, maar waarschijnlijk zijn tabaksproducten zonder verbranding minder ongezond en kunnen ze mensen helpen stoppen met roken.
We krijgen dus drie klantenstromen. De eerste twee komen voor postale en bancaire diensten en tabak. Dat is voor ons bewerkelijk en levert een kleine marge. Daarom moeten we inzetten op een derde stroom klanten voor margerijkere producten, zoals boeken. Je moet je klant daarover wel goed kunnen adviseren.’
Wat zijn belangrijke lobbypunten?
‘Wat ons erg stoort is dat het ministerie VWS ons ziet als het verlengstuk van de tabaksindustrie, waar ze volgens een WHO-verdrag niet mee mogen praten. Dat zijn we niet. We zijn winkels, en verkopen producten die nog steeds bijna 3 miljoen mensen kopen. Dat moet op een verantwoorde manier. Daarom willen we gewoon met de overheid kunnen praten over ontwikkelingen als het anders indelen van klantenstromen. We snappen dat dat heel transparant moet, dus maak dan gewoon verslagen van die bijeenkomsten. Als we tabaksverkoop niet fatsoenlijk regelen, gaan mensen hun waar in het buitenland kopen. Daar hebben we in Nederland niets aan.’
Hoe ziet u de toekomst van uw branche?
‘Die hangt heel erg af van de ontwikkelingen in wet- en regelgeving en hoe we daarop inspelen. We zijn bezig met een anderhalf jaar durend programma om onze achterban daar bewust van te maken: ‘Ready, set, go’. Welke nieuwe klanten komen er en hoe richt je je winkel voor hen in? Is er een grotere winkel nodig en meer personeel?’
Waarom zijn jullie lid van MKB-Nederland?
‘We bestaan als brancheorganisatie een kleine 125 jaar en zijn tegelijk met andere traditionele branches lid geworden van de voorloper van MKB-Nederland. We weten dat we ondersteuning van een grotere ondernemersorganisatie nodig hebben. Daarbij komt dat we met Jacco Vonhof een voorzitter hebben die het mkb begrijpt en dit kan uitdragen in Den Haag. Dat hebben we in deze tijd hard nodig.’
Met welke branchedirecteur zou u weleens een dagje willen ruilen?
‘Laatst heb ik gesproken met de nieuwe directeur van de Museumvereniging, Vera Carasso. Ik vind dat we in Nederland leuke musea hebben. Heel creatief hoe ze hun collecties dicht bij de mens brengen, bijvoorbeeld met educatieve programma’s. Maar het museumbezoek moet wel omhoog. We moeten met z’n allen meer aandacht besteden aan cultuur. Daarom lijkt het me leuk om een keer een dag bij de Museumvereniging mee te draaien.’
