De grens met Duitsland en België is voor veel ondernemers nog altijd een eindpunt in plaats van een beginpunt. Zonde, zegt Vincent Pijnenburg. De net gepromoveerde Limburger is sinds kort lector Grensoverschrijdend Zakendoen aan de Fontys Hogeschool in Venlo. 'Nu laten ondernemers kansen liggen.'
Wat maakt de grens een eindpunt dan?
'Tijdens mijn promotieonderzoek naar grensoverschrijdende samenwerking, viel het me op dat de wereld lijkt op te houden bij de grens. Hierdoor staan Limburgse steden steevast onderaan in de welbekende Atlas voor gemeenten, de lijst die Nederlandse gemeenten op aantrekkelijkheid beoordeelt, omdat bijvoorbeeld culturele faciliteiten in Duitsland en België – waar Limburgers wél gebruik van maken – niet meegerekend worden. Stel dat banen en andere faciliteiten aan de andere zijde van grens worden meegerekend, dan stijgt Venlo van plek 47 naar plek 11, bóven grote steden als Den Haag en Rotterdam. Dat is toch merkwaardig? Dat de grens geen belemmering meer is, zal waarschijnlijk een droom blijven. Maar ga met kleine stappen de goede kant op, dat is mijn advies.'
'Je zou dénken dat bedrijven in de grensregio wat meer feeling daarmee hebben'
Bedoelt u dat ondernemers te weinig op het buitenland georiënteerd zijn?
'We hebben vastgesteld dat veel mkb-bedrijven internationaliseringskansen niet grijpen, zelfs niet als het om onze buurlanden gaat. Dat is zorgwekkend. Ongeveer de helft van de Nederlandse bedrijven doet wel 'iets' met Duitsland, van het importeren van een product tot grotere vormen van samenwerking. Maar dat betekent dat de andere helft dus kansen laat liggen. Je zou denken dat bedrijven in de grensregio er wat meer feeling mee hebben, maar ook dat valt tegen. Ze hebben een duwtje in de goede richting nodig. Zelf heeft Fontys in samenwerking met Ondernemend Venlo een Duitslandscan ontworpen om die bedrijven te helpen. Daarmee kunnen bedrijven toetsen wat ze nog moeten doen om klaar te zijn voor grensoverschrijdend ondernemen.'
Nederland leeft van export: is zo’n duwtje echt nodig?
'Ik ben voorzitter van de Business Club Maas Rhein. En dus niet alleen een onderzoeker die vanaf zijn tekentafel plannen bedenkt. Van ondernemers uit Duitsland én Nederland die daar bij elkaar komen, hoor ik wat de belemmeringen zijn als je over de grens zaken wilt doen. Andere regels en wetten, maar soms ook cultuurverschillen. Op het smalste stukje Limburg ben je maar 5 kilometer van zowel België als Duitsland verwijderd en toch wordt er op een heel andere manier zaken gedaan. Het helpt als ondernemers dat beseffen én als ze hulp vragen om de grens over te gaan. Dat is goed voor onze economie, zeker gezien de ontwikkelingen op de wereldmarkt, ook het mkb moet mee in de globalisering.'
'De helft van de ondernemers laat gewoon kansen liggen'
Wat maakt ondernemen in bijvoorbeeld Duitsland dan zo ingewikkeld?
'Ik merk bij ondernemers vaak een gebrek aan marktkennis. Duitsland is nou eenmaal een ander land met andere gewoontes. Je moet niet als een kip zonder kop zaken gaan doen, dan kom je van een koude kermis thuis. En ik merk dat ze vaak niet weten wat de verschillen in wet- en regelgeving zijn. Daar ligt volgens mij ook een taak voor de overheid. Zorg dat ze weten waar ze terecht kunnen met vragen en maak het ze gemakkelijker. RVO Nederland heeft bijvoorbeeld een heel interessante subsidieregeling voor bedrijven die willen exporteren, maar als ondernemers dat niet weten…'
Hoe zorgen we dat die 'grensangst' minder wordt?
'Ik zie een grote taak weggelegd voor het onderwijs. Als we van jongs af aan niet investeren in de buurlanden, dan zal de aandacht hiervoor alleen maar verder afnemen. Meer aandacht voor Duitsland en België bij aardrijkskunde, geschiedenis en maatschappijleer. Het is toch gek dat we niet leren wat er in onze buurlanden gebeurt? Bij Fontys doen we dat: Duitse wetgeving is onderdeel van onze businessopleidingen. Dat moet trouwens ook wel, want 50 procent van de studenten is Duits. Nu de rest van Nederland nog. Ik hoor van ondernemers dat ze springen om jongeren die weten hoe je zaken doet in België en Duitsland, maar dan moeten we ze wel goed opleiden.'
