Deze bouwonderneming bouwt goedkoper én met minder mensen

Nederlandse ondernemers maken heel bijzondere, innovatieve dingen. Vaak met internationaal succes. Het zijn bedrijven en producten om trots op te zijn. In Made in Holland laten we mooie voorbeelden zien van maakbedrijven van eigen bodem. Aflevering 7: Bouwonderneming Fijn Wonen.

Vergeet die bouwplaatsen waar kinderen maandenlang ravotten in bergen zand en modderpoelen tussen huizen die half af zijn. De nieuwe generatie woningen van bouwonderneming Fijn Wonen is, als het moet, in één dag in elkaar te zetten op hun bestemming, door een ploegje van twee mensen. De muren en vloeren worden geproduceerd in een megafabriek van 14 duizend vierkante meter. Metselwerk op de buitenmuren, ramen erin, vloerverwarming in de vloer, een badkamer met douche en al. Welkom in de wereld van het industriële bouwen.

Fijn Wonen, dochter van bouwbedrijf Van Wijnen, opende de fabriek vorig jaar in Heerenveen. Directeur Menso Oosting kuiert er over de loopbruggen. Onder hem schuift een muur voorbij, gelegen op een grote ‘tafel’, een transportmodule die de muur door de fabriek stuurt. De muur gaat richting cementfabriek, voor een laag cement over de isolatiepanelen. ‘Zie je hoe strak die panelen tegen elkaar zitten?’ roept Oosting. Hij bedoelt: in de traditionele bouw zit daar meer speling in. Door het samenspel van bouwrobots en medewerkers kan Fijn Wonen de woningen vrijwel ‘luchtdicht’ bouwen zoals dat heet, haast zonder kieren. Dat scheelt stookkosten.

Hoe zijn we beland in een woningfabriek waar meer robots werken (70+) dan mensen (50)? ‘De bouw kreeg in 2014 een flinke tik van de bankencrisis’, aldus Oosting. ‘We dachten: als dit ooit beter wordt, moeten we goedkoper en met minder mensen werken.’ Over industrieel bouwen werd al langer gesproken in de sector. Het is sneller, goedkoper en duurzamer. Nu was het tijd om het te proberen.

Na een paar jaar proefdraaien met een eerste fabriek in Gorredijk, werd vorig jaar voor 150 miljoen euro een compleet nieuwe fabriek neergezet in Heerenveen. Dit jaar maakt die naar verwachting zeshonderd woningen, uiteindelijk kunnen het er vierduizend worden per jaar. Op deze manier bouwen is goedkoper, aldus Oosting: onder meer doordat er minder fouten worden gemaakt en het weer geen invloed meer heeft. Duurzamer is het onder meer door de energiezuinigere en CO2-armere manier van cement maken in de fabriek.

Fijn Wonen is ‘een hoogwaardig it-bedrijf’, aldus Oosting, terwijl hij langs de ruimte loopt waar betonnen muren en vloeren in droogbakken boven elkaar liggen uit te harden. ‘Ons fabrieksbrein, een zelflerend computersysteem, krijgt continu data uit de fabriek. Zo kan het de productie voortdurend optimaliseren. Als de opdrachten zijn ingevoerd, bepaalt het systeem welke onderdelen daarvoor nodig zijn. Operators begeleiden het hele proces.’ De vijftig mensen in de hal zetten onder meer ramen in de sponningen. ‘Ze doen het werk van 1.350 bouwvakkers’, aldus Oosting.

Nee, dat is niet zielig voor het bouwvakkersgilde. Oosting: ‘Wij kóesteren onze bouwvakkers! We hebben ze nodig, bijvoorbeeld voor verduurzaming van bestaande bouw. Maar we hebben er niet genoeg.’

Om projectontwikkelaars en corporaties binnen te halen, voerde Oosting een ‘vrolijke kruistocht’. ‘Opdrachtgevers wilden autonomie houden, zelf een cv-ketel kiezen. Ze vonden fabrieksmatige bouw ook nog minder mooi.’ Maar dat was in 2018. Industrieel bouwen heeft nu de wind mee. Er staan woningen in onder meer Heerhugowaard, (20 stuks), Edam (26), Gendt (40) en het Groningse Appingedam (44, aardbevingsbestendig).

Eenheidsworst? Oosting: ‘We bieden acht type woningen in 25 uitvoeringen en daarbinnen nog allerlei opties. Twee of drie verdiepingen, verschillende soorten metselwerk. We werken vaak met architecten. Het is seriematig ja, maar dat is 70 procent van de woningen in Nederland.’ Opdrachtgevers zijn tevreden. Bewoners ook, hoort hij. ‘Ze vinden het geen conservenblikken, maar degelijke woningen.’