Deze vrouw was onmisbaar voor de textielindustrie

Stuur ons een bericht


We proberen binnen 2 werkdagen te reageren.
Verder gelden deze spelregels.
Annuleren
? Contact
03-07-2020

Als je je ’s ochtends aankleedt sta je er waarschijnlijk niet bij stil: de meeste kleding die je draagt maakt de textielindustrie natuurlijk van stof. En die stof bestaat weer uit draad. Maar wie maakte het draad vroeger? In de serie Het zit erop: de spinster.

 

Tegenwoordig wordt dat draad mechanisch in fabrieken gesponnen, maar vroeger gebeurde dat met de hand. Zoals deze thuisspinster op de foto laat zien, waarschijnlijk aan het begin van de twintigste eeuw. Van de pluk wol in haar linkerhand spint ze op dit middeleeuwse model van een spinnewiel een draad. Dat draad kon worden gemaakt van bijvoorbeeld katoen, wol of vlas. Met de rechterhand draait ze aan het grote wiel. Een ingewikkeld werkje, draaien en er tegelijkertijd voor zorgen dat de draad op spanning blijft.

Het zit eropVroeger bepaalden ze het straatbeeld, vertrouwde ondernemers als de voddenboer, de schillenboer met zijn paard en wagen of de scharensliep. Zon, regen, wind, barre kou: altijd onderweg om brood op de plank te krijgen. Vaak zijn ze verdwenen zonder dat je het goed en wel door had. Ingehaald door de vooruitgang. De werkzaamheden worden nu machinaal gedaan, of het gebeurt zelfs helemaal niet meer. Of zou het toch...? Forum maakt een serie over de (bijna) verdwenen ambachten. Deel 17: de spinster.

Extra inkomsten

Het spinnen werd al gedaan in de steentijd. Het begon met een spintol of een spinsteentje, pas later werd het spinnewiel uitgevonden. Het met de hand spinnen was tot ongeveer 1800 heel belangrijk voor de stedelijke linnen- en lakennijverheid.

Het gebeurde vaak dat vrouwen het spinnen oppakten uit armoede, omdat de boerderij waar ze woonden niet voldoende opbracht om van rond te komen of om er in de winter het inkomen mee aan te vullen. 

 

Tekst gaat verder na de foto

Op een middeleeuws spinnewiel draait deze thuisspinster haar draden van wol. Daar is wel wat handigheid voor nodig
Op een middeleeuws spinnewiel draait deze thuisspinster haar draden van wol. Daar is wel wat handigheid voor nodig
Foto: Archief Spaarnestad/HH

Niet alleen voor vrouwen

Nederland had duizenden thuisspinsters die probeerden aan de groeiende vraag naar garen te voldoen. Het was vooral voor vrouwen een goede manier om zelfstandig inkomen te verwerven. Er was zelfs zoveel vraag naar spinsters dat er door weeffabrikanten uit Duitsland spinmeesters werden aangetrokken die nieuwe spintechnieken en spinmachines introduceerden. Maar ook mannen schroomden niet om dit werkje op te pakken.

 

Ouwe vrijster

Later werd het handspinnen vooral iets dat steeds meer op het platteland plaatsvond en uiteindelijk werden de spinsters allemaal vervangen door stoommachines. Nu wordt het ambacht voornamelijk nog gedaan als hobby. En is een spinster weer gewoon een oudere, ongetrouwde vrouw. 

Hoe werkt het spinnen met een spinnenwiel eigenlijk? Bekijk de instructie

 

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.

Marcia Timmermans
bureauredacteur Forum
+31 70 3490 165