Hij had de Jaarbeurs nét uit de rode cijfers geholpen. En toen kwam corona. Voor Albert Arp en de Jaarbeurs werd 2020 een bewogen jaar. En een jaar waarin er desondanks veel tot stand kwam. 'Een crisis is óók een kans om sneller te vernieuwen.'
Als Jaarbeurs-ceo Albert Arp (52) 18 Januari 2020 een telefoontje van zijn managing director uit China krijgt, gaat het gerucht dat het dochterbedrijf in Shanghai 1 februari de tent moet sluiten. De uitbraak van het coronavirus lijkt op dat moment nog beperkt tot Wuhan, zo'n 500 kilometer van Shanghai. 'Nog héél ver weg dus', relativeert Arp. Maar het gerucht blijkt te kloppen.
Zodra China op 1 februari inderdaad alles platlegt, schiet Arp in de hulpstand. Hij steekt de Chinese medewerkers een hart onder de riem. Zelf waant hij zich nog veilig op het Europese continent. Maar wanneer ook dat optimisme ongegrond blijkt, liggen dankzij de Chinese generale repetitie de draaiboeken wél klaar.
Arp: 'We waren goed voorbereid. In maart 2020 sloot de Jaarbeurs radicaal zijn deuren en konden we de mensen thuis laten werken.' Een deel van het Jaarbeurs-complex wordt in gebruik genomen als teststraat, en later ook als vaccinatiecentrum.
Winnaar van de Phoenix AwardDoorzettingsvermogen en veerkracht belonen. Zo wil Big Improvement Day (BID) het taboe op tegenslagen in ondernemerschap en faillissement in Nederland doorbreken. Elk jaar deelt BID daarom de Phoenix Awards uit. Dit jaar had de uitreiking een extra lading door alles wat ondernemers het afgelopen jaar hebben doorstaan door de coronacrisis. 'Voor elke winnaar van dit jaar geldt dat faillissement door de komst van het coronavirus en de door de overheid opgelegde maatregelen op de loer lag', aldus juryvoorzitter Maxime Verhagen, die de awards samen met staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken en Klimaat) uitreikte. 'Stuk voor stuk hebben de ondernemers direct adequaat gereageerd op de onvoorziene omstandigheden door hun businessmodel om te gooien. En ze hebben zich niet alleen ingezet voor hun eigen bedrijf, maar ook voor de samenleving. Zulke bedrijven verdienen een herstart.'
Er zijn dit jaar voor het eerst prijzen uitgereikt in vijf categorieën: bekende ondernemer, groot bedrijf, klein bedrijf, vrouwelijke ondernemer en tot slot een publieksprijs. Opinieblad Forum spreekt in de serie De Tegenslag drie van de vijf winnaars. Want wat doet het met je als ondernemer als alles ineens tegenzit? Zij vertellen openhartig over hun tegenslag en hoe zij er weer bovenop proberen te komen. Vandaag deel 2 met Albert Arp, ceo van Jaarbeurs Utrecht.
Albert Arp (Jaarbeurs) belandt in een emotionele rollercoaster
De eerste weken voelt Arp zich opmerkelijk goed. 'Ik was zó trots op de veerkracht van de mensen, dat gaf een enorme euforie. We hadden een gezamenlijke uitdaging; we gaan dóór.' Als 'neuroot op gezond leven' neemt Arp zijn rust en discipline nog serieuzer dan voorheen. 'Veel mensen krijgen last van slapeloosheid in deze situaties, maar ik sliep juist méér. Ik fietste dagelijks een uur op de hometrainer. Het vitaliteitsbudget voor onze medewerkers heb ik verdrievoudigd.'
Alle opgedane energie richt Arp op het zorgen voor perspectief en vertrouwen binnen het bedrijf. 'In oorlogstijd wordt er heel erg naar me gekeken. Dan moet ik zorgen dat ik topfit in die stuurhut sta, en kracht en vertrouwen uitstraal.'
een gevoel van eenzaamheid overspoelt hem
Maar de high van die eerste maand houdt geen stand, en lijkt eerder het begin van een emotionele rollercoaster. Arp: 'In het tweede kwartaal 2020 sloeg ik met een grote hamer op ons spaarvarken. Even dacht ik: shit, straks kan het masterplan voor de nieuwe Jaarbeurs niet doorgaan. Dan is onze toekomstige business weg.'
Bijna letterlijk staat Arp te kijken naar de scherven. Een gevoel van eenzaamheid overspoelt hem, ondanks het 'fantastische team' om hem heen. 'Ik had echt een baalweekend. Maar daarna zette ik de knop om naar: we gaan hier beter uitkomen.'
Ontslagen volgen, een zwarte dag in de geschiedenis van Jaarbeurs
Toch volgt op 30 september 2020 een nieuw dieptepunt. Na zo lang mogelijk uitstellen dwingt de coronacrisis de Jaarbeurs 30 procent van de vaste krachten – negentig fte – ontslaan. Van honderden flexwerkers is op dat moment al afscheid genomen.
Extra bitter is dat de ontslagen niet persoonlijk gecommuniceerd kunnen worden, vanwege de net ingevoerde semi-lockdown.
Arp noemt de ontslagronde 'een zwarte dag in de geschiedenis van de Jaarbeurs.'
Vijf jaar geleden werd hij geworven het miljoenenverlieslijdende bedrijf om te bouwen tot een financieel gezonde organisatie. Dat lukte, na een 'grondige schoonmaak' van de toenmalige bedrijfstop, binnen een jaar. Pre-corona, in 2019, boekte de Jaarbeurs ruim 12 miljoen euro winst. 'Een bedrijf dat zó lekker draait', blikt Arp weemoedig terug. 'We stonden er zó goed voor.'
Onder de personeelsleden die hun baan verliezen door de coronacrisis heerst begrip, maar ook verdriet. Arp: 'De zoon van een ontslagen medewerker mailde me. Hij schreef: 'Mijn vader heeft bijna dertig jaar voor de Jaarbeurs gewerkt, en was zó trots op het bedrijf. Hij begrijpt zijn ontslag. Maar ik, zijn zoon, niet.’ Op mijn beurt begreep ik die zoon heel goed.'
'Mijn vader begrijpt zijn ontslag. Maar ik, zijn zoon, niet'
12 miljoen winst wordt 12 miljoen verlies
Twee maanden later volgt opnieuw een confronterend moment; Arp krijgt de jaarcijfers onder ogen. Over 2020 staat een bedrag van 12 miljoen euro verlies genoteerd, hetzelfde bedrag als de winst over boekjaar 2019. Van de overheid ontvangt de Jaarbeurs 13 miljoen euro NOW-steun.
Arp weet dat aan de gezondheid van de Jaarbeurs in de basis niets mankeert. 'We hadden een spaarpot én een plan B. Mijn ouders, middenstanders met ieder een SRV-winkelwagen en later een buurtsuper – leerden me hoe belangrijk dat is.'
Toch zijn de relatief gezien meevallende jaarcijfers een domper op Arps gemoed. Begin 2021 blijft dat niet onopgemerkt. Arp: 'Ik ben goed in bouwen met visie, het versnellen van verandering en het daaraan verbinden van mensen. Daar horen goede financiële cijfers bij. Ik had een paar kloteweken, was meer aan het managen dan leiden. Die andere energie zag ik in de spiegel, maar ik werd er ook op aangesproken.'
Er lijkt maar geen einde te komen aan de pandemie. Dat helpt niet mee. 'De crisis duurde voor iedereen te lang. Die onzekerheid; die totale afhankelijkheid van de natuur heb ik nooit eerder ervaren.' Arp vindt steun bij vrienden, familie, collega's en beschikt over een 'zeer betrokken raad van commissarissen'. 'Daarnaast gaf de sterk verbeterende situatie in China de tweede helft van 2020 me hoop, moed en vertrouwen.'
Back to a better future
De Jaarbeurs werd opgericht tijdens de Eerste Wereldoorlog om de Nederlandse economie een impuls te geven, en overleefde vervolgens de Tweede Wereldoorlog. Arp is opgelucht dat het bedrijf nu, mogelijk toekomstbestendiger dan ooit, ook de coronacrisis overwint.
Met het uitrollen van het landelijke vaccinatieprogramma vanaf het voorjaar van 2021 kan Arp eindelijk invulling geven aan de campagneleus die hij al in het begin van de coronacrisis formuleert: back to better. Want ongeacht hoe zwaar de coronacrisis hem op de proef stelt, één overtuiging laat Arp niet los; 'Een crisis is een kans om innovatie te versnellen.'
De leegstand van de Jaarbeurs maakt mogelijk dat innovaties op het gebied van duurzaamheid en technologie versneld kunnen worden doorgevoerd.
'Een crisis is ook een kans om innovatie te versnellen'
Arp: 'We gaan communities, digital en live verbinden met hulp van onze strategische partner Samsung. Zo krijg je meervoudige en duurzame verdienmodellen. Denk bijvoorbeeld aan beacons die verbonden zijn met geomagnetische stralen, voor interne navigatie. Daarmee matcht de Jaarbeurs exposanten met bezoekers, en kunnen we bezoekervaring personaliseren. Zodra je bijvoorbeeld dichterbij een stand komt, ontvang je gepersonaliseerde pop-ups op je telefoon - als je dat wilt.'
De Jaarbeurs trekt tijdens COVID-19 'een enorme spurt' in het verduurzamen van de bedrijfsvoering. Arp, zelf vegetariër, neemt daarin geen halve maatregelen. 'We gaan voor 80-90 procent naar een vega menukaart in onze catering en onze restaurants. Single use plastics zijn de deur uit.'
Op de langere termijn gaat het futuristische Masterplan Nieuwe Jaarbeurs nog een flinke stap verder: 'In 2026 zie je in het nieuwe, energie-neutrale hallencomplex hittestressreductie en waterretentie door middel van daktuinen. Met onder anderen toparchitect Winnie Maas gaan we het project realiseren.'
Knallen in 2022
De ceo gaat ervan uit dat de Jaarbeurs 1 oktober weer volledig opengaat. 'De komende maanden vinden de eerste evenementen plaats. Vanaf oktober zijn we naar verwachting weer goed op stoom.'
De champagnekurk knalt hopelijk volgend jaar weer écht de lucht in. Arp: 'Ons 100-jarig jubileum ging aan ons voorbij, omdat we destijds ons grootste verlies allertijden presenteerden. Ik reken erop dat we ons 105-jarig bestaan in 2022 wél mooi kunnen vieren.'
Hier kun je de digitale uitreiking van de Phoenix Awards terugkijken:
Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
