Fit for 55: wat ligt er op tafel en wat komt er nog?

Op 14 juli 2021 is het Fit for 55 pakket gepresenteerd. De voorstellen uit dit pakket moeten invulling geven aan het doel van de Europese Unie om in 2030 55% minder emissies uit te stoten dan in 1990. MKB-Nederland en VNO-NCW zijn over het algemeen tevreden met de voorstellen uit dit pakket, en de duidelijkheid over wat er van bedrijven verwacht wordt. Nu is het aan de Europese instellingen om tot een akkoord te komen over de invulling.

Het pakket bestaat uit 14 verschillende wetgevende voorstellen. De herziening van de energiebelastingrichtlijn (ETD), de energie-efficiëntie richtlijn (EED), de hernieuwbare energie richtlijn (RED) en de effort sharing regulation (ESR) maken deel uit van het pakket. Daarnaast zal ook de het emissiehandelssysteem (ETS) systeem worden herzien en worden uitgebreid naar de maritieme sector. Daarnaast zal er een apart ETS systeem worden opgericht voor wegvervoer en de gebouwde omgeving. Een nieuw op te richten sociaal fonds, deels gefinancierd door de opbrengsten van het nieuwe ETS systeem, moet de meest kwetsbare burgers steunen bij de vergroening van hun huizen en vervoer.

Transport

Ook zijn er een aantal onderdelen specifiek over de transport sector. Zo worden er concrete doelen gesteld voor landen om de Alternatieve Brandstof Infrastructuur (AFIR) uit te rollen en zullen er hogere standaarden gelden voor de CO2-uitstoot van auto’s en bestelwagens. Ook de luchtvaart en de zeevaart zullen aan de bak moeten: de ReFuel EU Aviation en FuelEU Maritime moeten ervoor zorgen dat duurzame alternatieve brandstoffen een enorme impuls zullen krijgen.

MKB-Nederland en VNO-NCW zijn positief over de voorstellen

De voorstellen van de Europese Commissie omvatten een geloofwaardig pakket dat nodig is om de klimaatafspraken in Parijs na te komen. Een Europese aanpak helpt om de schaal van verduurzaming en de energietransitie te vergroten en draagt bij aan een gelijker speelveld tussen de lidstaten. De door de Commissie gekozen instrumenten (o.a. emissiehandel en bronbeleid) zijn de juiste tools om hier invulling aan te geven. Het is hier echter wel van belang op te merken dat er bij de uitwerking oog blijft voor haalbaarheid en uitvoerbaarheid en onnodige lastenverzwaring moet worden voorkomen, ook ten behoeve van onze internationale concurrentiepositie.

Europese molen

Met de publicatie van de stukken is het dossier nu de Europese wetgevingsmolen in gegaan. Zo heeft het Sloveense voorzitterschap de AFIR gelijk geagendeerd en wordt er nu over een compromisvoorstel gesproken.

In Het Europees Parlement is het stuk ook gemengd positief ontvangen. Over het algemeen heerst optimisme over de stukken, al is er bijvoorbeeld kritiek uit de groenen kant dat de ambities te laag zijn en nog verder omhoog zouden moeten. (De Groenen in het EP zien liever een Fit for 65.) Toch is er ook kritiek. Met name de invoering van ETS voor wegvervoer en de gebouwde omgeving baart de Europarlementariërs zorgen. Men is bang dat het sociaal fonds te weinig zal doen om de meest kwetsbare burgers te kunnen compenseren en dat nationale overheden- die voor de verdeling van de gelden zouden moeten zorgen- deze niet op de juiste plek terecht zullen laten komen.

Voordat het Parlement echt aan de slag kan gaan met de behandeling van de stukken moeten ze het echter eerst eens worden over de verdeling: veel stukken hebben raakvlakken met meerdere commissies. Een akkoord hierover zal snel bereikt worden, zodat het proces in het Parlement ook kan gaan beginnen.

In december komen nieuwe stukken uit

Terwijl die gevechten nog bezig zijn kunnen wij alvast uitkijken naar December, wanneer een nieuw pakket voorstellen verwacht wordt. Ook dit in de volksmond al Fit-for-55-part 2 genoemde pakket bestaat breed uit twee onderdelen: klimaat en transport. Het bevat onder andere een methaan-strategie, een plan voor het energieverbruik in de gebouwde omgeving en een derde energiepakket voor gas. Op het transport gedeelte worden voorstellen verwacht over stedelijke mobiliteit, het TEN-T netwerk, intelligente transportsystemen en een initiatief voor goederenvervoer per spoor.