Onzekere economische situatie vraagt politieke zelfbeheersing

‘De economische situatie is uiterst onzeker. Als één van de weinige EU-landen krimpt in Nederland de economie en zien we stilvallende investeringen en hardnekkige inflatie. Ondernemers zien de kosten opstapelen waardoor de winstgevendheid onder druk staat. Daarom is het goed dat het demissionaire kabinet, anders dan voorgaande jaren, de lasten voor ondernemers nu niet zwaar verhoogt. Ook is het goed dat investeringsregelingen worden verruimd om (groene) investeringen te stimuleren.’ Dat zeggen VNO-NCW, MKB-Nederland en LTO Nederland in reactie op de Miljoenennota. ‘In aanloop naar de verkiezingen is nu vooral politieke zelfbeheersing belangrijk. Het is terecht dat partijen armoedebestrijding hoog op de agenda hebben staan. Van belang is wel de juiste maatregelen te nemen. Het opnieuw stevig verhogen van onder andere het minimumloon klinkt sympathiek, maar mensen houden daar relatief weinig van over, het leidt tot verdere prijsstijgingen en het mkb kan het na de stijging van 25% in één jaar niet aan. Bovendien biedt het geen oplossing voor het echte probleem; dat je in Nederland niet meer uit de armoede kunt komen door (meer) te gaan werken.’

Reactie Ingrid Thijssen, voorzitter VNO-NCW

‘Deze Miljoenennota vraagt om een verstandig vervolg. Het centrale thema in politiek Den Haag is momenteel bestaanszekerheid. Terecht, het moet ook zo zijn dat je rond kunt komen. Maar één van de belangrijkste motoren om uit armoede te komen is kapot: vanuit een uitkering gaan werken of vanuit deeltijd meer gaan werken loont niet. Bovendien is er geen bestaanszekerheid als ons land onvoldoende verdienvermogen heeft. Politici zien bedrijvigheid als een gegeven. Alsof onze economie niet kapot kan. Dat kan wel. We kunnen de lonen, de lasten en de hoeveelheid regels voor bedrijven niet oneindig blijven verhogen. Én we moeten ook werken aan de bedrijvigheid van morgen.’

Reactie Jacco Vonhof, voorzitter MKB-Nederland

 ’Als ondernemersorganisaties zijn we bezorgd dat het in Den Haag vrijwel alleen nog gaat over eerlijk verdelen, waar we moeten focussen op eerlijk verdienen. Zo moeten we nu eens echt aan de slag om ervoor te zorgen dat werken en méér werken altijd en beter loont. Dat is het beste recept tegen armoede. Voor veel ondernemers is het verder teleurstellend dat de mkb-winstvrijstelling komend jaar wordt versoberd, terwijl alle kosten al stijgen en de winsten in het mkb onder druk staan.’

Reactie Sjaak van der Tak, voorzitter LTO Nederland

‘We zien veel onzekerheid onder ondernemers over wat de toekomst brengt. Ik hoop en reken op de komende generatie politici dat ze ondernemers weer de wind in de zeilen geven met heldere normen en meer ruimte om zelf oplossingen te vinden. De marges zijn veelal laag door de stapeling van alle kosten voor grondstoffen, arbeid en energie. Het slechtste dat nu kan gebeuren is de ondernemers weer een ‘miljarden tikkie’ sturen en hen beperken in hun drang om te vernieuwen.

Eerste reactie ondernemers op de belangrijkste maatregelen

Positief is dat het demissionaire kabinet de armste groepen tegemoet komt met meer dan twee miljard euro extra ondersteuning. Bezorgd zijn de ondernemersorganisaties wel dat (meer) werken steeds minder loont, waar werk juist de beste route uit armoede is. ‘Hier moet een nieuw kabinet alle energie op inzetten. Want je kan het minimumloon (WML) na de enorme stijging van afgelopen jaar niet maar blijven verhogen zonder schade voor het mkb en zonder kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt te raken. Ook drijf je prijzen zo op en helpen we mensen van de regen in de drup.’

De ondernemersorganisaties zijn verder verheugd dat het kabinet ervoor kiest om een aantal investeringsregelingen te verruimen (EIA, MIA, WBSO). Hier hadden ze eerder voor gepleit ‘Dit is belangrijk want juist dit zijn de investeringen in de economie van morgen; groen en innovatief.

Een mooi lichtpunt in de Prinsjesdagstukken is verder dat volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (op basis van de laatst bekende plannen en projecten) de broeikasgasuitstoot in Nederland daalt met mogelijk 46 tot 57% in 2030 ten opzichte van 1990. Daarmee is het wettelijke klimaatdoel van 55 procent reductie voor het eerst in zicht. ‘Dit is een belangrijke mijlpaal op weg naar het halen van de doelen van Parijs’, aldus de ondernemersorganisaties. ‘Door het systeem van emissiehandel (ETS) en andere stimulansen kan Nederland de doelen halen, al vraagt dit wel stevige actie en onconventionele maatregelen om de praktische problemen voor ondernemers, zoals op het overvolle stroomnet, op te lossen.’  

Met het overzicht van alle ‘fossiele subsidies’ en de verschillende impactanalyses die vandaag openbaar zijn geworden, ontstaat volgens de ondernemersorganisaties voor het eerst veel meer helderheid over de gevolgen van sommige maatregelen. ‘Belangrijk is om heel zorgvuldig naar die impactanalyses te kijken. Ze laten goed zien dat de alternatieven voor fossiele brandstoffen en grondstoffen er nog lang niet altijd zijn en ondernemers vaak nog geen handelingsperspectief hebben. Daar moet je het afbouwpad zorgvuldig op afstemmen. Ook signaleert het kabinet terecht dat Europese afstemming nodig is, anders is het risico reëel dat we CO2 verplaatsen, prijzen van alledaagse producten stijgen en banen hier verdwijnen,’ aldus de ondernemersorganisaties.   

Positief zijn de ondernemersorganisaties verder over diverse intensiveringen voor o.a. economische veiligheid(100 mln). Ook is er voor Nederlandse startups extra budget beschikbaar om te kunnen doorgroeien (100 mln).  

Zorgen hebben de ondernemersorganisaties over de almaar uitdijende herverdelingsuitgaven in de begroting en de steeds verder oplopende collectieve uitgaven, die stijgen van 42,5% in 2019 naar 44,6% volgend jaar.  ‘Dit kan zo niet langer doorgaan en zorgvuldig indammen van de uitgaven is cruciaal om bij de overheidsfinanciën de tering naar de nering te zetten. Tegelijkertijd is het zaak de uitgaven in onze toekomst, zoals voor de nieuwe energie-infrastructuur en innovatie, op peil te houden. Dat betekent dat ook het type overheidsuitgaven moet veranderen naar meer productieve uitgaven.      

Meer weten?

Zie ook de Prinsjesdag-enquête die VNO-NCW en MKB-Nederland gisteren uitbrachten met de economische verwachtingen van ondernemers voor de komende tijd.