Roep crisis in recycling een halt toe

Onlangs lieten Nederlandse bedrijven tijdens de Week van de Circulaire economie nog zien hoe ons land omgaat met het hergebruik van grondstoffen. Prachtig om te zien, goede voorbeelden alom, zoals de Circular Award winnaars en de inspirerende finalisten van de Circulaire Innovatie Top-20. Laten we vooral onze energie daarin blijven steken.

Recycling luidt noodklok

Tegelijkertijd vind ik het uiterst verontrustend dat de noodklokken luiden voor enkele koplopers in de overgang naar de circulaire economie. Zinkfabriek Nyrstar legt z'n fabriek stil vanwege de hoge energiekosten en plasticrecycler Umincorp moet de deuren definitief sluiten. Ondertussen heeft de Vereniging Afvalbedrijven (VA) een brandbrief aan demissionair staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat geschreven, omdat de productie van recyclaat stokt.

Niet meer rendabel

Wat is hier aan de hand? Bedrijven die plastic sorteren en recyclen hebben het moeilijk, omdat de vraag naar 'gebruikt' plastic sterk afneemt. De boosdoener? Virgin plastics, dus nieuw geproduceerde kunststoffen uit fossiele grondstoffen, komen uit Azië en de Verenigde Staten tegen prijzen waar de recyclebedrijven niet tegen kunnen concurreren. Zo wordt het inzamelen, sorteren en hergebruiken van plastics niet meer rendabel. Omdat virgin plastics goedkoper zijn, blijft de vraag naar recyclaat achter. Daarom moet Europa het gebruik van gerecyclede grondstoffen via normering stimuleren.

Gerecyclede plastics juist nodig

Dat de afname van recyclaat nu stokt, treft niet alleen de afvalbedrijven. In een circulaire economie werken we samen; de chemische industrie, de maakindustrie, de bedrijven die kunststof gebruiken voor het maken van zeer diverse producten, hebben straks als er nieuwe Europese productregels zijn het gerecyclede plastics juist nodig. In Nederland hebben we een heel systeem opgebouwd van inzamelen, sortering en recycling en staat ook de chemische industrie in de startblokken om te investeren in recyclingtechnologieën. Dat dreigt nu, samen met onze hoogwaardige kennis over circulariteit, verloren te gaan.

Vaste prijs recyclaat

Voor een échte overstap naar een circulaire economie, moeten we de noodklokken beantwoorden en de recyclingcrisis een halt toeroepen. Voor de demissionaire staatssecretaris nu, en een nieuw kabinet straks, zijn er zeker manieren om dat te bereiken. Ik deel de insteek van de afvalbedrijven die graag zien dat de overheid zelf meer gerecyclede kunststoffen inkoopt en dat er een vaste prijs per ton recyclaat wordt vastgesteld. Ook het instellen van een CO2-kredietsysteem, mits dit over de hele productieketen geldt, kan het juiste tikje richting circulaire economie geven. Ik roep ook alle Nederlandse producenten op om te kijken hoe zij een markt voor secundaire grondstoffen kunnen creëren. De wissels moeten om naar een alternatief pad, en dat dit in een lineaire economie (nog) niet geheel vanzelf gaat behoeft geen toelichting.

Sanne Westra

Strategisch beleidsadviseur circulaire economie