Veel Nederlandse ondernemers kunnen hun energierekening amper nog betalen. Maar wie biedt hen hulp? In Duitsland, Belgie en het Verenigd Koninkrijk – belangrijke handelspartners van Nederland – biedt de overheid ondernemers een helpende hand. Inspiratie voor Nederland?
Hoe helpen andere landen hun ondernemers?In veel Europese landen zijn overheden voortvarend aan de slag gegaan met maatregelen om hun ondernemers te helpen. Zo heeft het VK de Energy Bill Relief Scheme in het leven geroepen met een prijsplafond voor bedrijven. En in Duitsland is er een steunpakket van 200 miljard aangekondigd. Gepland is dat alle huishoudens en kleinere bedrijven in december een eenmalige korting op hun gasrekening krijgen. Vervolgens komt er vanaf maart een prijsplafond voor een deel van het verbruik. In België is de overheid nog bezig, maar gedacht wordt aan een een directe subsidie van wellicht 35 procent op de energiefactuur en een solidariteitsfonds dat gevoed wordt door afroming van overwinsten van energiebedrijven. De verhalen van ondernemers in die landen laten zien dat er soms nog wat puntjes op de i gezet moeten worden, maar duidelijk is dat ze kunnen rekenen op steun van hun overheden.
Verenigd Koninkrijk
Aan de slag met het Energy Bill Relief Scheme
Vorige maand heeft de Britse regering in allerijl een Energy Bill Relief Scheme in het leven geroepen, waarbij bedrijven die na 1 april 2022 een nieuw energiecontract hebben afgesloten niet meer dan 211 pond per megawatt uur voor stroom hoeven te betalen en niet meer dan 75 pond voor gas. Het betekent dat een gemiddelde horecaonderneming die aan deze voorwaarde voldoet tussen oktober en april een reductie van 40 procent op de energierekening tegemoet kan zien. Voor een middelgrote fabriek ligt dat op 35 procent, voor een ziekenhuis 20 procent. Bedrijven die eerder een vast contract hebben afgesloten, lijken het met minder te moeten doen.
Energierekening verdubbeld
Dat geldt voor de Londense horecaondernemer Enzo Carbonara (40), die als een boer met kiespijn lacht wanneer de compensatie van de Britse overheid voor de energierekening voor Heap’s Sausages ter sprake komt, een zelfstandige speciaalslager annex café aan de voet van Greenwich Park waar de nulmeridiaan loopt. 'Bij het afsluiten van een nieuw contract begin dit jaar is onze energierekening verdubbeld van 15 duizend naar 30 duizend pond per jaar. Van de overheid heb ik geen informatie gekregen en ik heb geen idee of ik binnen of buiten de regeling val.' Voor hem is het dus nog even afwachten.
Energiebeleid herzien
Ondernemingen hoeven niets te doen. De compensatie moet vanzelf zichtbaar worden op de energierekeningen. Onlangs kwam het nieuws dat de compensatie vertraging heeft opgelopen, maar dat elke ondernemer krijgt waar hij recht op heeft. Het is echt nodig, zegt Carbonara, 'want er dreigt een kaalslag in de horeca. Dan zul je zien dat kroegen en café’s hun deuren in de stille maanden januari en februari gaan sluiten. Ik denk wel dat de overheid het energiebeleid nog grondiger moet herzien. Hoe kan het dat de groothandelsprijs voor gas inmiddels is gezakt, en de gasrekening hoog is?'
Warme worstjes
Terwijl hij wacht op meer overheidshulp en ondertussen merkt dat mensen doordeweeks minder koffie kopen, heeft Carbonara al bezuinigingsmaatregelen genomen. 'De prijzen zijn iets omhoog gegaan en we schenken de koffie tegenwoordig in kartonnen bekers, zodat de afwasmachine minder hoeft te draaien en we met minder personeel kunnen werken. Dat is echter geen duurzame oplossing. De oven staat uit als het even rustig is en komende winter blijft de verwarming uit in de zaak. Dan maar een extra trui aan, en hopen dat de worstjes en de koffie bezoekers warm houden.'
Duitsland
Plannen liggen er, maar nu de uitwerking nog
'Onze stroomrekening stijgt van 800 duizend euro in 2021 naar 2,3 miljoen euro dit jaar. De gasrekening is niet veel lager. De situatie is dramatisch', zegt Michael Rünz, ceo van metaalverwerkingsbedrijf Deloro Group uit Koblenz. Wat Rünz vertelt, is exemplarisch voor veel Duitse industriebedrijven. Het water staat hen tot aan de lippen. Volgens werkgeversvereniging BDI moet een derde van de bedrijven vechten voor zijn leven en dan moet de verwachte recessie nog beginnen.
Onzekere toekomst
Zover is het bij Rünz nog niet. Voorlopig heeft het bedrijf de productie nog niet hoeven verlagen. 'We zijn een specialistisch bedrijf en kunnen gelukkig een deel van de kosten doorberekenen aan de klant. Het orderboek is goed gevuld. Maar de toekomst is erg onzeker.' De concurrentiepositie van Duitsland wordt volgens hem steeds slechter. 'De regering heeft op 1 oktober de btw op gas verlaagd van 19 procent naar 7 procent. Dat was zeker welkom. Verder wordt de EEG-Umlage (een soort milieubelasting, red.), stapsgewijs afgeschaft, maar dat was al voor de energiecrisis besloten. Alle pakketten waarover je in de media hoort, zijn nog erg onzeker en er komt nog niks van aan bij bedrijven.' Dat in tegenstelling tot bijvoorbeeld Italië, waar de Deloro Group ook een paar fabrieken heeft. 'Die hebben al sinds het eerste kwartaal een regeling voor bedrijven met een hoge energierekening. Het is een ingewikkelde regeling, maar het is meer dan in Duitsland.'
200 miljard euro
Hoe het aangekondigde steunpakket van 200 miljard euro zal worden gebruikt, is Rünz nog niet duidelijk. Gepland is dat alle huishoudens en kleinere bedrijven in december een eenmalige korting op hun gasrekening krijgen. Vervolgens komt er vanaf maart een prijsplafond voor een deel van het verbruik (eerste 80 procent). 'Dat is wat mij betreft wel de juiste richting. De energieregelingen tot nu toe waren allemaal gericht op huishoudens. Bovendien kreeg iedereen geld, van rijk tot arm. Ik zou liever meer doelgerichte regelingen zien.'
Tsunami van kosten
De grootste nachtmerrie van Rünz is als de gastoevoer helemaal tot stilstand komt. Zijn bedrijf gebruikt meer stroom dan gas, maar er zijn productieprocessen waar alleen met gas gewerkt kan worden. 'Zonder gas houdt het voor ons op.' Het tweede punt van zorg is de wereldeconomie en de internationale concurrentiepositie in brede zin. Het zijn namelijk niet alleen de energiekosten – tien keer zo hoog als de VS – die hem zorgen baren. Hij ziet een tsunami van kosten op zich afkomen, want in het kielzog van energie wordt alles duurder: materialen, grondstoffen, onderhoud en niet te vergeten salarissen. 'De vakbond IG Metall vraagt om een loonsverhoging van 8 procent in een sector waar toch al veel meer betaald wordt dan in het buitenland. Dat is onverantwoord.'
België
Wel steun, maar geen gratis grabbelton
Bakker Benjamin Pelzer maakt knapperig stokbrood en heerlijk zoete taartjes. Zijn winkels in Visé en Herstal, aan de Maas tussen Luik en Maastricht, draaien van oudsher goed. Maar hij is een bezorgd man dezer dagen. De boulanger-patissier ziet de energiekosten namelijk binnenkort rap stijgen voor zijn brood- en banket-ovens. Want het oude energiecontract moet vernieuwd worden, met ongeziene prijsstijgingen tot gevolg. Hoe zal de regering willen bijspringen?
Gerichte steun
De Belgische bakkers hopen, net als andere ondernemers die veel energie gebruiken, op gerichte steun. Daar zijn voortekenen van, maar hoe het precies zal uitpakken blijft nog even puzzelen. Zowel de federale overheid als de deelregeringen in Wallonië, Vlaanderen en Brussel zijn ermee bezig. Vertegenwoordigers van de sectoren die de meeste energie vreten, zoals de bakkerijbranche, zijn nog in gesprek met de overheid. Er wordt gestudeerd op zaken als een directe subsidie van wellicht 35 procent op de energiefactuur en een solidariteitsfonds dat gevoed wordt door afroming van overwinsten van energiebedrijven.
Overwinst
Die aanpak van overwinst is een opvallende stap voor premier Alexander de Croo, voorman van de Open VLD, de Vlaamse tegenhanger van de VVD. Maar het is volgens hem gelet op de bijzondere omstandigheden een terechte stap, die vele miljoenen euro's zou kunnen opleveren van concerns als Engie, de grote energieleverancier in België. Engie, waar de Franse staat grootaandeelhouder is, heeft al laten er niet blij mee te zijn. Er zullen in België honderden miljoenen voor energiesteun aan het bedrijfsleven worden uitgetrokken, zoveel is duidelijk. Maar een gratis grabbelton mag het niet worden. Er wordt onderhandeld over onder- en bovengrenzen aan de steunbedragen en over de voorwaarden waar bedrijven van klein tot groot aan moeten voldoen.
Duur betaald
Bij bakkerij Pelzer in Visé hopen ze er maar het beste van. Achter de toonbank houdt men er rekening mee dat de prijs van het brood toch stevig omhoog moet. Een echt Frans stokbrood, dat nu nog 1,85 euro kost, zou wel eens 20 tot 30 procent duurder kunnen worden.
Meer dan twee euro voor een baguette, hoe mooi en knapperig ook gebakken, is aan de prijs, beaamt de mevrouw achter de kassa. 'Onze oven wordt duur betaald, meneer.'
Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
