Jaag internationale studenten niet weg uit Nederland

'Internationale studenten' zijn een hot topic. Ze zouden te veel kosten, Nederlandse studenten wegdrukken en het woningtekort verergeren. Met zijn wetsvoorstel Internationalisering in Balans wil minister Dijkgraaf hun instroom beperken. Het voorstel gooit echter alle internationale studenten op één hoop en ik vrees dat het tot een uittocht van internationaal talent; een kennis-Nexit, kan leiden.

Internationaal talent

De crux zit in het verschil tussen EU-studenten en niet EU-studenten. Die eerste groep krijgt een groot deel van het collegegeld van de Nederlandse belastingbetaler, kiest vaak voor studies waar in Nederland weinig werk in is en vertrekt meestal na de studie snel weer terug. De niet EU-studenten betalen juist alles zelf, kiezen voor studies in sectoren als zorg, onderwijs en techniek, en blijven vaker in Nederland wonen en werken. Zij leveren Nederland netto gemiddeld tot wel 96.000 euro per persoon op. Willen we die studenten weren?

De bekostigde EU-studenten met weinig uitzicht op onze arbeidsmarkt zijn dus 'het probleem', maar door de EU Interne Markt mag geen beleidsmatig verschil worden gemaakt tussen Nederlandse en EU-studenten. Dit maakt het lastig om gericht alleen deze Europese onderwijstoeristen te weren.

Kennis-Nexit

Zo mag straks nog maar een derde van de studies in het Engels. Terwijl de wereld van hoogleraren en onderzoekers mondiaal en dus Engelstalig is. Universiteiten zullen halsoverkop meer, amper te vinden, Nederlandse onderwijzers moeten werven. Denemarken heeft vergelijkbaar taalbeleid geprobeerd, en draait dat nu snel terug.

Ten slotte staat in het wetsvoorstel een numerus fixus, dus een maximaal aantal studenten per studie. Maar die kun je alleen inzetten of op álle studenten – dus ook de Nederlandse – of op alleen de niet-EU studenten, die we nu juist wél willen.

Het wetsvoorstel is als schieten op een mug met een wetgevingskanon: shotgunbeleid. Je raakt ongetwijfeld je doel, maar met veel onbedoelde schade. We sluiten ons wetenschappelijk onderwijs en onderzoek af voor internationaal talent, vooral in belangrijke sectoren zoals AI, techniek, en biotechnologie – een kennis-Nexit dus. 

Aanbod opleidingen aanpassen

Wat wél helpt zijn gerichte maatregelen. Bijvoorbeeld door het opleidingsaanbod en de capaciteit aan te passen. Nu beconcurreren onze universiteiten elkaar met dezelfde opleidingen, om maar zoveel mogelijk studenten en dus meer geld binnen te halen. Daar zou het ministerie van OCW regie in moeten nemen. Zo houden we de groei van ons hoger onderwijs onder controle en leiden we de studentenstroom in goede banen. Dat is niet alleen verstandig, maar ook noodzakelijk.

Tim Zandbergen

strategisch beleidsadviseur hoger onderwijs