Zij dateert van 1985, dus het werd wel tijd om de Europese productaansprakelijkheidsrichtlijn eens tegen het licht te houden. Consumenten kunnen een beroep doen op de richtlijn als er iets mis is met een product. Het is natuurlijk goed dat die mogelijkheid er is. Minder goed is dat er met de update een probleem wordt gecreëerd dat er niet is.
Onschuld bewijzen
De huidige richtlijn voldoet namelijk nog steeds goed, zegt ook een studie van de Europese Commissie zelf. Consumenten melden geen knelpunten. Niets aan veranderen dus, zou je zeggen. Maar zo werkt het niet altijd in Brussel. Het is soms een trein die maar voort dendert. In dit geval zijn er plannen om het aantal situaties uit te breiden waarin bedrijven hun onschuld moeten bewijzen. Het is dus niet zo dat de consument de schuld van het bedrijf moet aantonen, zoals gangbaar is in het rechtssysteem, maar het bedrijf moet zijn ónschuld bewijzen.
Mobiel in de zon
Stel je de situatie voor van een mobiele telefoon die lang in de zon heeft gelegen en daardoor is ontploft. In de gebruiksaanwijzing staat dat je daarop moet letten als eigenaar. De aansprakelijkheidsrichtlijn eist dat de producent van de telefoon bewijst dat de telefoon inderdaad, tegen de gebruiksinstructies in, te lang in de zon heeft gelegen. Lukt dat niet, dan kan het bedrijf aansprakelijk worden gesteld. Ook de reikwijdte van de richtlijn dreigt te worden verruimd: standalone software zoals een app valt er straks ook onder.
Partijen ruiken geld
Bedrijven moeten niet alleen in meer gevallen hun onschuld bewijzen, maar ook meer bewijsmateriaal prijsgeven. Dat kan vrees ik een Angelsaksische claimcultuur tot gevolg hebben. Consumenten worden namelijk steeds vaker bijgestaan door belangenbehartigers. Die laten zich op hun beurt financieren door geldschieters buiten Europa die een winstgevende handel zien in massaclaims. Aan de ene kant staan deze goed gefinancierde belangenbehartigers, aan de andere kant een bedrijf dat aansprakelijk wordt gesteld en zijn onschuld moet bewijzen. Vooral bij kleine bedrijven is hier sprake van een disbalans.
Vestigingsklimaat in geding
Als die Amerikaanse claimcultuur ook hier voeten aan de grond krijgt, draagt die zeker niet bij aan het vestigingsklimaat in Nederland en Europa. Laten we dus hopen dat Brussel in dit geval niet zo voortvarend te werk gaat.
Irvette Tempelman
Beleidssecretaris consumentenbeleid, privacy en digitalisering
