Voorstel voor een verbod op producten gemaakt met dwangarbeid aangenomen

Afgelopen week hebben de Raad en de IMCO en INTA commissies van het Parlement ingestemd met het verbod op producten gemaakt met dwangarbeid. Hiermee kunnen producten- waarbij tijdens de productie sprake is geweest van dwangarbeid- geweerd worden van de Interne Markt. 

Dit voorstel kan gezien worden als een specifieke aanvulling op de algemene due diligence verplichting- die ook door de Raad en het Parlement is goedgekeurd. Er zijn wel twee belangrijke verschillen. Het verbod zich op producten waardoor het in principe voor alle bedrijven geldt, ook van buiten de EU. Ook is het vervat in een verordening wat betekent dat alle EU-landen de Europese regelgeving moeten overnemen, terwijl due diligence een richtlijn is- wat betekent dat er nationale wetgeving gemaakt moet worden voor de implementatie.  

Met dit verbod op producten met dwangarbeid moeten lidstaten een autoriteit aanwijzen die op de handhaving zal toezien. Wanneer er dan een reëel vermoeden is dat een product gemaakt is met dwangarbeid kan een onderzoek worden ingesteld. Dit zal gebeuren op basis van een risico afweging waarbij onder andere gekeken wordt naar het type product, het land van herkomst, de mate van due diligence die een bedrijf al doet, en het volume van de import (dus kleine bedrijven die minder producten verkopen zullen daardoor automatisch minder hoog op de risico analyse eindigen).  

Wanneer blijkt dat er inderdaad dwangarbeid was, kan de handhaver besluiten het product te verbieden. Dit mag dan ook niet meer geëxporteerd worden en moet in feite vernietigd worden. Dit geldt niet voor het hele product maar alleen voor het onderdeel dat gemaakt is met dwangarbeid (als dit het hele product is dan wordt natuurlijk wel het hele product verboden). Een bedrijf kan zich dan inzetten om te zorgen dat de dwangarbeid verdwijnt uit de keten en doen aan ‘remediation’. Daarna kan een eerder verboden product wel weer terug op de markt komen.  

Een besluit van de handhaver om een product te verbieden is van toepassing door de hele EU, waardoor men niet strategisch kan kiezen in welke landen er misschien minder gehandhaafd wordt en dan daar een product te importeren. De Europese Commissie kan ook zelf een onderzoek starten.  

Met dit voorstel worden bedrijven gedwongen om dwangarbeid in hun keten uit te bannen maar op een manier die geprobeerd heeft de administratieve last voor bedrijven niet exorbitant hoog te maken (door de risico analyse), voorkomt dat bedrijven zich gedwongen voelen zich terug te trekken uit risicomarkten (remediation) en die zorgt voor een gelijk speelveld. Ook staat er in het voorstel dat de Commissie een coördinerende rol zal spelen en bedrijven concreet zal ondersteunen, onder andere met een lijst met hoge risico’s. 

Na deze stemmingen volgen alleen de officiële goedkeuring in de plenaire van het EP en in de Raad van Ministers. Vanwege de tijd die nodig is voor de zogenoemde ‘legal scrubbing’ zal het echter niet meer lukken om eind April al in de Plenaire te stemmen. Die stemming zal dus pas na de verkiezingen plaatsvinden.