Aedes is de branchevereniging van woningcorporaties in Nederland. Directeur Willem de Vreeze vertelt.
Vertel eens over uw branche(vereniging).
‘In de corporatiesector werken bevlogen mensen die zich inzetten voor de samenleving en leefbaarheid in wijken. Aedes-leden verhuren een derde van de hele woningvoorraad. Wonen gaat over alles. Over een thuis en leefbaarheid in de wijk, maar ook over vastgoed. Hoe ga je zo efficiënt mogelijk om met je middelen, gegeven de maatschappelijke opgaven? Daar komen allerlei rechtvaardigheidsgraafstukken bij kijken. Wie mag er in deze tijden van schaarste het eerste in een woning? Het gaat ook over betaalbaarheid. Gemiddeld vragen corporaties uit zichzelf 30 procent minder huur dan volgens de regels mag. Omdat ze betaalbare woningen voor iedereen belangrijk vinden.
Aedes doet voor 261 van de ongeveer 279 corporaties aan belangenbehartiging, sectorontwikkeling en professionalisering, van cao’s tot kennisdeling. We publiceren ook een benchmark over de prestaties van corporaties. En we zijn bezig onze datastandaarden op orde te krijgen, zodat leden beter informatie kunnen uitwisselen en vergelijken. Bij de vereniging werken ongeveer 80 mensen: 70fte.’
Hoelang bent u al directeur en wat is uw achtergrond?
‘Sinds juni 2023. Hiervoor was ik manager belangenbehartiging bij Aedes. Zelf heb ik niet bij een corporatie gewerkt, maar bij het Rijk. Tien jaar bij het ministerie van Volksgezondheid en de Nederlandse Zorgautoriteit. En daarvoor bij de ministeries van Economische Zaken en Algemene zaken. Bij een branchevereniging kan je sneller impact maken door een idee te ontwikkelen dan bij ministeries. Dat vind ik leuk.’
Welke actuele kwesties spelen er momenteel voor jullie?
‘Het is echt een urgent probleem dat veel mensen niet kunnen wonen zoals ze willen. Nieuwbouw is dan ook een belangrijke kwestie, met alles wat daar mee te maken heeft. We proberen ook de bestaande voorraad beter kunnen benutten. Daarnaast moeten we de woningen verduurzamen, te beginnen met de slechtste labels. En dan het sociaal domein: sommige wijken gaan hartstikke goed, maar andere gaan achteruit. Wat kunnen we daaraan doen, samen met alle andere partijen in de wijken en buurten?
Bij al die issues hebben we forse opgaven. Daarover hebben we ook afspraken gemaakt met huurders, gemeenten, provincies en het Rijk: 250.000 sociale huurwoningen en 5.0000 middenhuurwoningen erbij. En bijvoorbeeld 450.000 woningen van het gas af. Het zijn complexe opgaven met veel samenwerkingsvragen. Corporaties werken samen in de bouwketen en met zorgpartijen, de technieksector en alle overheden. En natuurlijk ook met huurders.’
Wat zijn belangrijke lobbypunten?
‘We lobbyen op alle genoemde onderwerpen. Bij nieuwbouw gaat het om vooral om locaties, procedures en – recenter – netcongestie. Bij duurzaamheid zouden we vaart maken met de aanleg van warmtenetten, maar dat stokt omdat huurders de voordelen ervan niet ondervinden.
Vanwege de omvang van deze opgaven maken we ons zorgen over hoe ons langetermijnverdienmodel eruit gaat zien. Met de opgaven tot 2030 komen de meeste corporaties een heel eind, nu we de verhuurderheffing terugkrijgen. Wel is hun financiële positie verslechterd vanwege de gestegen bouwkosten, inflatie en rente. Maar ook na 2030 moet er nog veel gebeuren: meer betaalbare woningen, meer verduurzaming. Hoe realiseren we die versnelling samen met ontwikkelaars en pensioenfondsen? De minister erkent het probleem, maar er is nog geen oplossing. Verder willen corporaties ook makkelijker middenhuurwoningen kunnen bouwen om wijken te maken voor iedereen. De definitie van sociale huur moet weer verruimd worden.’
Hoe ziet u de toekomst van uw branche?
‘Heel positief. Volkshuisvesting is terug van weg geweest. Er blijft altijd behoefte aan betaalbare woningen. Corporaties hebben in hun 150-jarig bestaan bewezen dat ze meerwaarde bieden. Ze hebben ook een maatschappelijk functie omdat ze langdurig in de wijken zitten. Ons werk blijft ook de komende decennia van belang.
Als branchevereniging moet je altijd je meerwaarde aantonen. Maar doordat corporaties opereren op een markt met publieke doelen, verwacht ik dat er altijd vraagstukken zijn voor belangbehartiging en sectorontwikkeling. Dat speelt nu extreem, omdat de sector zo’n enorme versnelling moet realiseren. Maar leren van elkaar en leden faciliteren en verbinden blijven altijd belangrijk. Ook omdat ik me niet kan voorstellen dat we uit het publieke domein zouden gaan. De wet- en regelgeving is zo verbonden met deze sector, dat je altijd wel een collectiviteit nodig hebt om je te helpen en te organiseren.’
Waarom zijn jullie lid van MKB-Nederland?
‘We doen veel in netwerken en coalities. Drie jaar geleden initieerden we de Actieagenda Wonen met 34 organisaties, waaronder MKB-Nederland. Nu doen aan het vervolg, de Uitvoeringsagenda, ook weer alle organisaties in het woondomein mee, van Woonbond tot Vastgoedbelang. De verbinding met andere branches is cruciaal omdat de problematiek zo complex is. Je kunt het als sector niet meer alleen oplossen. Dat moet je per onderwerp in verschillende coalities doen. Daarbij speelt MKB-Nederland ook een grote rol, omdat veel organisaties er lid van zijn. MKB-Nederland is voor ons een belangrijke partner om de oplossing van maatschappelijke problemen dichterbij te brengen.’
Met welke branchedirecteur zou u weleens een dagje willen ruilen?
‘Ik zou er twee willen noemen: VNG – de gemeenten – en IVBN, de ontwikkelaars en pensioenfondsen. Onderlinge samenwerking van hun en onze leden is cruciaal. In de samenwerking kunnen we belemmeringen wegnemen en processen versnellen om zodoende de samenleving vooruit te helpen. Dus ik zou weleens bij die organisaties willen kijken: Hoe worden de dingen daar aangepakt? Hoever zijn ze daar met de opgaven? Wie zijn de koplopers?’
