Door Catherine de Vries, hoogleraar politieke wetenschappen aan de Bocconi universiteit.
Begin juni gaan Europese burgers naar de stembus voor de Europese parlementsverkiezingen. De verkiezingen vinden plaats op een cruciaal moment in de wereldgeschiedenis. De druk op ons Europese continent neemt namelijk steeds verder toe. Niet alleen brokkelt de publieke en politieke steun voor de Europese Green Deal om de gevolgen van klimaatverandering steeds verder af, maar staat de welvaart en veiligheid van Europeanen steeds verder onder druk. Nu er oorlog woedt in Oekraïne en Gaza, en de relatie tussen China en de Verenigde Staten steeds verder bekoelt, heeft de EU een diepere defensie-integratie nodig om de groeiende geopolitieke uitdagingen het hoofd te kunnen bieden. Hiervoor moet er geld naar Europa en zijn er investeringen nodig in de binnenmarkt nodig, vooral omdat de economische en monetaire unie hapert en de bankenunie steeds maar niet van de grond komt. Voor deze geopolitieke en geo-economische ontwikkelingen kunnen we ons niet zomaar afsluiten, daartoe moeten we ons verhouden. De geopolitieke rust en handelsvrijheid van de laatste decennia is passé, dit raakt de hele Europese Unie, maar vooral ook een open en klein land als Nederland.
Om de enorme uitdagingen van ons continent het hoofd te kunnen bieden, zou de nieuwe commissie een ambitieuze hervormingsagenda moeten samenstellen en hiervoor brede steun moeten vinden in de Europese Commissie, de Raad en het Parlement. Deze hervormingsagenda moet niet alleen institutioneel van aard zijn (om zo de EU gereed maken voor een mogelijke uitbreiding van 27 naar 30 lidstaten), maar moet zich ook richten op beleid dat lidstaten kan helpen toekomstige uitdagingen het hoofd te bieden. Een belangrijke beleidshervorming ligt op het gebied van defensie. De EU moet erop gaan toezien dat lidstaten een grotere defensie-capaciteit ontwikkelen, hiervoor de financiering vrijmaken en technologie- en industriebeleid gedeeltelijk heroriënteren.
Een antwoord vinden op de groeiende economische en politieke uitdagingen van ons continent zal cruciaal zijn. Vooral nu de Verenigde Staten een draai heeft gemaakt naar andere delen van de wereld, en door een sterker Amerikaans isolationisme het toekomstige functioneren van de NAVO sterker onder druk zal komen te staan. Mocht Trump in november de verkiezingen winnen dan zal dit alleen maar verder toenemen. De geopolitieke vakantie van Europa is over. De vraag is hoe Europese politici met deze nieuwe realiteit om kunnen gaan.
