Overzicht belangrijke besluiten tijdens de laatste week van plenaire vergaderingen in het EP

Afgelopen week vond de laatste plenaire vergadering van het Europees Parlement in Straatsburg plaats. Dit brengt een einde aan het vijfjarige mandaat. Er zal vanaf nu tot begin juni volop campagne gevoerd worden voor de verkiezingen. In dit overzicht leest u welke wetgevingsvoorstellen er afgelopen week nog zijn aangenomen. 
 
Net Zero Industry Act  
Het Europees Parlement heeft ingestemd met het akkoord over de Net Zero Industry Act (NZIA). Hoewel dit geen 'game changer' is vanwege het ontbreken van financiële middelen zoals bij de Amerikaanse IRA, markeert het wel een vooruitgang. Het biedt waardevolle aanknopingspunten voor het verduurzamen van de industrie waarvoor MKB-Nederland en VNO-NCW hebben gelobbyd, waaronder versnelling van vergunningverlening op gebiedsniveau, een CCS-doelstelling van 50 Mt per jaar om CCS-projecten te stimuleren, en de mogelijkheid tot strategische aanbestedingen. 

Interne markt noodinstrument (IMERA) 
Het Interne Markt Noodinstrument (IMERA) heeft als doel de interne markt zoveel mogelijk open te houden tijdens mogelijke crises, zoals de Covid-pandemie. MKB-Nederland en VNO-NCW zijn tevreden met de definitieve tekst, die onder andere een zwarte lijst van nationale maatregelen omvat, een meldplicht voor nationale maatregelen die het vrij verkeer van personen beperken, en maatregelen waar bedrijven vrijwillig aan kunnen voldoen - niet verplicht. Bijvoorbeeld zoals het prioriteren van leveringen van crisis-relevante goederen. 

Late Payments: Europees Parlement neemt standpunt in 
De Europese Commissie heeft voorgesteld om maximale betaaltermijnen van 30 dagen vast te stellen voor alle b2b-transacties, maar het Europees Parlement wil ruimte laten voor termijnen van maximaal 60 dagen. Daarnaast stelt het Parlement voor om voor seizoensproducten en 'slow moving consumer goods' een termijn van maximaal 120 dagen toe te staan. Hoewel MKB-Nederland en VNO-NCW willen dat alle sectoren contractsvrijheid behouden, zien we na intensieve lobbyactiviteiten wel een verbetering in de positie van het Europees Parlement ten opzichte van de Commissie. Lidstaten behouden de ruimte voor strengere wetgeving, waardoor het Nederlandse systeem van maximaal 30 dagen voor betalingen aan grote bedrijven aan het mkb kunnen behouden. 
 
Contant geld en de Payments Service Directive 3
Deze week is er gestemd over de PSD3 en PSR, en beide zijn aangenomen in het Parlement. MKB-Nederland en VNO-NCW blijven lobbyen in het kader van deze wetgevingsvoorstellen. De lobby zal zich richten op een aantal punten. Met name rondom surcharging, terugbetalingen en sterke klantauthenticatie. Dit proces zal zich voortzetten met de Raad en later opnieuw met het Europees Parlement, vóór de start van de trilogie-onderhandelingen. Er zijn uitdagingen op komst voor zowel de detailhandel als de bancaire sector. 
 
Packaging and Packaging Waste Regulation 
De Packaging and Packaging Waste Regulation is een grote stap naar een circulaire economie ingezet. De PPWR stelt vergaande bindende doelstellingen voor hergebruik en het recyclen van verpakkingsmaterialen. Dit was een van de meest gelobbyde wetgeving ooit en tijdens de onderhandelingen zijn er dan ook veel uitzonderingen en vrijstellingen in gekomen. Bij de implementatie zullen we dan ook moeten waken voor de werkbaarheid en het level playing field.   

Eco-design 
De Eco-design regels bevatten voorschriften voor producten op de interne markt. Deze voorschriften betreffen o.a. de levensduur, energie efficiëntie en de mogelijkheid tot reparatie en recycling. Onder de Green deal zijn deze regels herzien. Deze herziening betreft verdergaande eisen voor duurzaamheid, herbruikbaarheid, upgradebaarheid en repareerbaarheid van producten. Daarnaast worden producenten verplicht om meer productinformatie beschikbaar te maken in het digitale productpaspoort.  

Ambient Air Quality Directive 

Het commissievoorstel voor de Ambient Air Quality Directive stelde lidstaten de verplichting om de luchtkwaliteit voor 2030 te in lijn te brengen met de WHO-advieswaarde. Om de doelstelling voor fijn stof te halen in deze korte tijd zou Nederland zeer drastische maatregelen moeten nemen met vergaande gevolgen voor de Nederlandse economie. In het uiteindelijke akkoord bestaat de mogelijkheid voor uitstel tot maximaal 2040. Dit biedt een realistischer tijdspad voor Nederland. Het effect op de economie zal worden bepaald door de implementatie.   

 
Right to repair 
Het Europees Parlement heeft ingestemd met de gezamenlijke positie omtrent Right to repair. Dit betreft het recht voor consumenten om na de wettelijke garantieperiode producten te laten repareren door de fabrikanten tegen een redelijke prijs en binnen een redelijke termijn. Daarnaast biedt het toegang tot reserveonderdelen, gereedschap en reparatie-informatie voor consumenten. Onlineplatforms moeten consumenten gaan helpen bij hun zoektocht naar lokale reparatiediensten en winkels die opgeknapte goederen verkopen. 
 
CS3D 
Het Europese due diligence voorstel is na een lang traject eindelijk aangenomen. Hierbij is de ‘legal scrubbing’ wel op tijd afgerond, waardoor het voorstel nu officieel door het Europees Parlement is aangenomen. In mei moet de Europese raad (in de Competitiveness council) nog de formele goedkeuring geven. Daarna moeten de lidstaten aan de slag om het voorstel in nationale wetgeving om te zetten. De CS3D verplicht bedrijven om hun in hele toeleverantieketen misstanden te identificeren, aan te pakken en hierover te rapporteren. Als de misstanden door een bedrijf zelf worden veroorzaakt of een bedrijf hier direct invloed op heeft, dan is dit een resultaatverplichting. Als het andermans handelen is, heeft een bedrijf een inspanningsverplichting om de situatie te verbeteren. 
 

Dwangarbeid 
Met de Forced Labour Regulation (FLR) wil de EU-producten die gemaakt zijn met dwangarbeid verbieden op de Interne Markt. Een onderzoek kan worden ingesteld als er een reëel vermoeden is dat er sprake is van dwangarbeid en er wordt hierbij ook een risicoanalyse uitgevoerd, rekening houdend met het type product, waar het vandaan komt, volume waarop het de interne markt op komt en de mate van due diligence die een bedrijf uitvoert. De autoriteit die het onderzoek instelt (uit een lidstaat of de Europese Commissie) bepaalt welke sanctie er komt, die dan voor de hele EU geldt. Als een product verboden wordt mag het ook niet meer naar buiten de EU geëxporteerd worden. Als een bedrijf de dwangarbeid uit de keten haalt (of door het onderdeel gemaakt met dwangarbeid te verwijderen of door de dwangarbeid te stoppen) dan mag het product wel weer verkocht worden. 

De onderhandelingen over de FLR waren pas laat afgerond, waardoor er onvoldoende tijd was om de tekst volledig door te nemen en te vertalen (legal scrubbing, de zogenoemde corrigendum procedure). Dit betekent dat de plenaire nog niet over de finale tekst gestemd heeft (maar over het politieke compromis). Na de verkiezingen zal het nieuwe Europees Parlement – waarschijnlijk in het najaar- de finale tekst te zien krijgen. Als er dan geen bezwaar is, dan is het voorstel automatisch aangenomen. Als er wel binnen 24 uur bezwaar wordt aangetekend, dan zal het nieuwe Parlement nogmaals over dit voorstel stemmen. Nadat het voorstel is aangenomen, treed het na 36 maanden in werking. Dat is op z’n vroegst dus eind 2027. 

Capital Requirements Directive 

Eerder vorige week hebben onderhandelaars van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie een voorlopig akkoord bereikt over wijzigingen in de verordening kapitaalvereisten (CRR) en de richtlijn kapitaalvereisten (CRD). Dit kwam ter stemming in de plenaire sessie, dus het EP heeft het triloogakkoord van haar kant goedgekeurd. De bal ligt nu bij de lidstaten om dit akkoord te behandelen in de aanstaande Raadsvergadering.
 

Farmapakket: 
Het Europees Parlement heeft haar positie m.b.t. het farmapakket ook in plenaire sessie vastgesteld. Het EP heeft ingestemd met een minimale periode van zeven en een half jaar voor de bescherming van regulerende gegevens, naast een periode van twee jaar marktbescherming, langer dan het oorspronkelijke Commissievoorstel. Dit punt vormt nu ook de kern van de discussies binnen de Raad. De lidstaten zijn nog niet zo ver met hun positiebepaling, verwacht wordt dat zij haar positie eind 2024 / begin 2025 pas vaststellen, waarna de trilogen kunnen beginnen. 

European Health Data Space 
De EHDS zal de uitwisseling van data in de gezondheidszorgsector verbeteren. Ook zal het een van de eerste uitwerkingen van zogenaamde ‘data spaces’ van de Europese Commissie worden. Via de uitwisseling van deze data kan een patiënt beter worden geholpen als een traject via meerdere ziekenhuizen en medische specialisten wordt doorlopen. Er is geen opt-in of opt-out mogelijk voor primair gebruik van data. Er komt daarentegen wel een opt-out systeem op het gebied van secundair gebruik, waarbij significante ruimte wordt gelaten aan lidstaten om deze optie wel of niet aan te bieden. MKB-Nederland en VNO-NCW zijn gematigd positief over deze uitkomst, maar we zien ook dat de potentie van de EHDS niet wordt gemaximaliseerd. 

Retail investeringsstrategie 
Het Europees Parlement heeft haar positie vastgesteld m.b.t. de retail investment strategy, waarmee getracht wordt particuliere investeerders meer naar de financiele markten te krijgen. In de Raad vinden de discussies nog steeds plaats de komende maanden. 

Herziening van de begrotingsregels 
In het Europees Parlement is er gestemd over nieuwe begrotingsregels van lidstaten. Hierover is in februari een voorlopig akkoord bereikt. Landen met een buitensporige schuld moeten deze met gemiddeld 1% per jaar verlagen als hun schuld meer dan 90% van het BBP bedraagt, en met gemiddeld 0,5% per jaar als deze tussen 60% en 90% ligt. Als het tekort van een land meer dan 3% van het BBP bedraagt, moet het in perioden van groei worden teruggebracht tot 1,5% en een uitgavenbuffer opbouwen voor moeilijke economische omstandigheden. Landen met een buitensporig tekort of een buitensporige schuld kunnen verzoeken om een discussieproces met de Commissie voordat zij richtsnoeren geeft over het uitgavenpad. Dit zou een regering meer gelegenheid geven om haar zaak te bepleiten, vooral op dit cruciale punt in het proces. Een lidstaat kan verzoeken om een herzien nationaal plan in te dienen als er objectieve omstandigheden zijn die de uitvoering ervan verhinderen, bijvoorbeeld een regeringswisseling. 

Antiwitwaspakket 
Het triloogakkoord van het nieuwe antiwitwaspakket is aangenomen. Dwarsligger was de locatie van de AML autoriteit, die in Frankfurt zal gaan zetelen. De nieuwe wetten omvatten verbeterde due diligence-maatregelen en controles van de identiteit van klanten, waarna zogenaamde verplichte entiteiten (bv. banken, beheerders van activa en crypto-activa of vastgoed- en virtuele makelaars) verdachte activiteiten moeten melden aan Financial Intelligence Units en andere bevoegde autoriteiten.